FT: Μετρά αποτυχίες το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο

Δεν θέλω να βιαστώ σε πρώιμα συμπεράσματα, αλλά αυτήν τη στιγμή φαίνεται απίθανο ότι η επίσημη θεσμική απάντηση στην κρίση της ευρωζώνης θα αποτελέσει μοντέλο για τις μελλοντικές κυβερνήσεις.Ο ρόλος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου δέχθηκε έντονη δόση περιφρόνησης την προηγούμενη εβδομάδα όταν κοινοποιήθηκε από το CNN η επιστολή παραίτησης του Peter Doyle, βετεράνου του οργανισμού, ο οποίος κατηγόρησε το ταμείο ότι απέτυχε να προειδοποιήσει για την κρίση λόγω επίμονης φιλοευρωπαϊκής προκατάληψης και «αναλυτικής αποστροφής κινδύνου».

Το ΔΝΤ όχι μόνο δεν έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου εγκαίρως, αλλά επιπλέον η νέα αναταραχή στην Ισπανία και οι αυξανόμενες πιθανότητες για ένα νέο καθολικό πακέτο στήριξης καθιστούν ορθή την κατηγορία ότι η εμπλοκή του στα πακέτα στήριξης για την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία έχει επιδεινώσει τη δυνατότητά του να μιλά με ειλικρίνεια στο κοινό ως προς την ευρωζώνη.

Δεν είναι η πρώτη φορά όπου το ΔΝΤ έχει αποκρύψει την ανησυχία του για χώρες για τις οποίες τα προγράμματα στήριξης εμφανώς αποτυγχάνουν. Το πιο διάσημο παράδειγμα ήταν η καταστροφική χρηματοδότηση της Αργεντινής, πριν από τη χρεοκοπία της το 2001.

Η διστακτικότητα του ΔΝΤ να δεχθεί τις ευθύνες για την επίσπευση της κρίσης το ενθαρρύνει να κρατήσει ανοιχτή τη στρόφιγγα των κεφαλαίων, ακόμη κι αν το τίμημα είναι η μακροπρόθεσμη ζημία στη νομιμότητά του. Επιπλέον, υπάρχουν αντικρουόμενα συμφέροντα μεταξύ των χωρών-μετόχων του ΔΝΤ που είναι πολιτικοί σύμμαχοι ή πιστωτές των δανειζόμενων κυβερνήσεων.

Για παράδειγμα, μετά τη χρεοκοπία της Αργεντινής, μία ομάδα κυβερνήσεων που είναι μέτοχοι του ΔΝΤ, υπό την καθοδήγηση της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας, πίεσε τη διοίκηση του ταμείου να ξεκινήσει πάλι τη χρηματοδότηση της χώρας, παρά την οργή ορισμένων στελεχών του.

Θεωρητικά, υπάρχει μία σαφής οργανωτική διαφοροποίηση ανάμεσα στα στελέχη του ΔΝΤ και στη διοίκησή του -όπου συμπεριλαμβάνεται και η γενική διευθύντρια Christine Lagarde- από τη μία πλευρά και στο εκτελεστικό συμβούλιο των χωρών μετόχων από την άλλη. Πρακτικά, όμως, η κουλτούρα της ομοφωνίας συχνά διαρρέει κατά μήκος αυτής της διαχωριστικής γραμμής.

Οι περισσότερες ψηφοφορίες του συμβουλίου είναι ομόφωνες και η διοίκηση δεν προτείνει μία πορεία δράσης εάν δεν γνωρίζει εκ των προτέρων ότι το συμβούλιο θα τη στηρίξει. Κατά συνέπεια, συνειδητά ή όχι, η ανάλυση όλη του θεσμού καταλήγει να είναι ένα παιχνίδι εκ του ασφαλούς.Στην περίπτωση της ευρωζώνης, η δυναμική για θεσμική υπεραισιοδοξία είναι ακόμη μεγαλύτερη και όχι μόνο επειδή το συμβούλιο κυριαρχείται δυσανάλογα από τους Ευρωπαίους. Το ταμείο είναι ο μικρότερος εταίρος στη χρηματοδότηση των πακέτων στήριξης της ευρωζώνηςκαι εάν τραβήξει την πρίζα τότε θα προκαλέσει την οργή των συναδέλφων του στην τρόικα -την Ε.Ε. και την ΕΚΤ- όπως επίσης και της δανειζόμενης χώρας.

Είναι γεγονός ότι το ΔΝΤ άρχισε από τον περασμένο χρόνο να ρίχνει περισσότερο το βάρος του στο θέμα της ελληνικής στήριξης, επιμένοντας σε πιο ρεαλιστικές προβλέψεις ανάπτυξης και σε ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους, πιέζοντας παράλληλα για περισσότερα ευρωπαϊκά κεφάλαια στήριξης ή και για μεγάλο κούρεμα για τους ιδιώτες επενδυτές.

Σε γενικές γραμμές, όμως, δύσκολα αποστασιοποιείται κανείς από το συμπέρασμα του κ. Doyle ότι «το δεύτερο μεγαλύτερο αποθεματικό νόμισμα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού και πως το ταμείο τα δύο τελευταία χρόνια προσπαθεί να προλάβει τις εξελίξεις και λειτουργεί αντιδραστικά, σε μία ύστατη προσπάθεια να το σώσει».

Η Ισπανία είναι μία καλή ευκαιρία για το ΔΝΤ να βρει νέα στρατηγική για την κρίση της Ευρώπης,που θα περιλαμβάνει λιγότερα «γλυκαντικά» για τις κυβερνήσεις και περισσότερες δυσάρεστες αλήθειες για τις τράπεζες. Δεδομένου ότι η ευρωζώνη στο σύνολό της δεν έχει περιορισμούς στη χρηματοδότησή της από το εξωτερικό και δεν χρειάζεται ξένο νόμισμα, ήταν εξαρχής αμφισβητήσιμο κατά πόσον χρειαζόταν τα κεφάλαια του ΔΝΤ.

Όπως η Ιρλανδία, έτσι και η Ισπανία έχει πρωτίστως τραπεζικό πρόβλημα, και όχι πρόβλημα κρατικού χρέους, και χρειάζεται κεφάλαια αμέσως για να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζές της. Τα κεφάλαια του ΔΝΤ, όμως, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιηθούν γι' αυτόν τον σκοπό.

Ως έχουν τα πράγματα, μία από τις μέτριες πρόσφατες επιτυχίες του ΔΝΤ στο να πει την αλήθεια ήταν το προηγούμενο φθινόπωρο, όταν προειδοποίησε δημοσίως ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα χρειαστούν πολύ περισσότερα κεφάλαια. Η προειδοποίηση αυτή θα έπρεπε να είχε γίνει πολύ νωρίτερα.

Σε αυτήν τη φάση, η ευρωζώνη χρειάζεται πολύ λιγότερο έξωθεν χρηματοδότηση και περισσότερο μία οργάνωση με την τεχνική ικανότητα και δυνατότητα να επισημάνει τις δυσάρεστες πραγματικότητες.

Εάν η Ισπανία ζητήσει πακέτο καθολικής στήριξης, το ΔΝΤ θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικό στην απόφασή του να συμμετάσχει σε μία χρηματοδότηση όπου θα αναγκαστεί να καταπιέσει τους προβληματισμούς του στο όνομα της ενότητας.

euro2day