Σε εξαιρετικά δεινή θέση βρίσκονται χιλιάδες συνταξιούχοι, οι οποίοι βλέπουν τα χρήματα που πιστώνονται στον τραπεζικό λογαριασμό τους να μειώνονται τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο.
Παράγοντες του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο νέων περικοπών, καθώς υπάρχουν δύο «κόφτες», οι οποίοι μπορούν ανά πάσα στιγμή να ενεργοποιηθούν εφόσον διαπιστωθούν αποκλίσεις όσον αφορά στη συνταξιοδοτική δαπάνη και στο ετήσιο πλεόνασμα. Με τους δανειστές να εμφανίζονται ανυποχώρητοι σε ότι αφορά στην τήρηση των δημοσιονομικών στόχων που έχουν τεθεί βάσει τρίτου μνημονίου, το Μέγαρο Μαξίμου ευελπιστεί ότι δεν θα χρειαστεί να ενεργοποιήσει τους «κόφτες». Ωστόσο, κάτι τέτοιο θεωρείται εξαιρετικά πιθανό, από τη στιγμή μάλιστα που οι θεσμοί διαμηνύουν διαρκώς πως οι περικοπές στις συντάξεις αποτελούν τον ασφαλέστερο τρόπο εξοικονόμησης χρημάτων στα κρατικά ταμεία από τις αυξήσεις στους έμμεσους φόρους και τις μειώσεις στους μισθούς.
Στο άρθρο 14 του νέου ασφαλιστικού νόμου προβλέπεται «ρήτρα αυτόματων μειώσεων» σε περίπτωση που δεν επαρκεί η προβλεπόμενη ανά έτος συνταξιοδοτική δαπάνη, την ώρα που οι αρμόδιοι φορείς υποχρεούνται κάθε τρία χρόνια να εκπονούν μελέτες για τη βιωσιμότητα του Ασφαλιστικού. Ειδικότερα, «από την 1/1/2017 και ανά τριετία η Εθνική Αναλογιστική Αρχή εκπονεί υποχρεωτικά αναλογιστικές μελέτες, οι οποίες επικυρώνονται από την Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αντικείμενο τη συνεχή παρακολούθηση της εξέλιξης της εθνικής συνταξιοδοτικής δαπάνης».
Κι όλα αυτά ενώ ήδη 311.680 συνταξιούχοι σε 11 ασφαλιστικά ταμεία έλαβαν στις Αρχές Αυγούστου νέες «πετσοκομμένες» συντάξεις λόγω επανυπολογισμού, ενώ τον Σεπτέμβριο ακολουθούν άλλοι 924.345 δικαιούχοι (ΕΤΕΑΜ, εμποροϋπαλλήλων, ΔΕΗ, τραπεζών, ναυτικών πρακτόρων κ.α.).
Αυτόματες μειώσεις
Σύμφωνα με δημοσίευμα στην εφημερίδα «Ημερησία», προβλέπεται πως «το ύψος των δαπανών για την εθνική, την αναλογική και την επικουρική σύνταξη, προβαλλόμενο έως το έτος 2060, δεν πρέπει να υπερβαίνει το περιθώριο αύξησης των 2,5 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ, με έτος αναφοράς το 2009, ενώ με ειδικό νόμο ανακαθορίζονται οι συντάξεις με στόχο τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος».
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι στην επόμενη διετία αναμένεται να εκδοθούν 132.500 κύριες και 120.000 επικουρικές συντάξεις που παραμένουν σε καθυστέρηση πληρωμής, η συνολική δαπάνη πολύ δύσκολα δεν θα ξεπεράσει το επιτρεπτό όριο, οδηγώντας έτσι σε νέες περικοπές. Κι όλα αυτά χωρίς να υπολογίζονται τυχόν νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης. Το ίδιο θα συμβεί αν παρατηρηθεί μείωση των εσόδων από τις ασφαλιστικές εισφορές, από την 1η Ιανουαρίου 2017 και έπειτα, με τη λειτουργία του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης και τη σύνδεση των εισφορών με το φορολογητέο εισόδημα για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Αρνητικά προς αυτήν την κατεύθυνση λειτουργεί και η άνοδος των ποσοστών «μαύρης» εργασίας με μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες να αποφεύγουν να «εμφανίζονται» σε παραστατικά της εφορίας, βάσει των οποίων στη συνέχεια θα φορολογηθούν.
Δύο σενάρια απορρόφησης των περικοπών
Σε περίπτωση που τα νούμερα δεν βγουν και τα διαθέσιμα χρήματα για την καταβολή των συντάξεων δεν επαρκούν τότε τα βασικά σενάρια κάλυψης της διαφοράς είναι δύο:
Α) μείωση του υφιστάμενου πλαφόν των 1.300 ευρώ (μεικτά) που ήδη εφαρμόζεται φέτος για την περικοπή των επικουρικών συντάξεων.
Β) Αλλαγές στην προσωπική διαφορά που προκύπτει μετά τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων τόσο για τους παλαιούς όσο και για τους νέους συνταξιούχους.
«Κόφτης» στα δημοσιονομικά
Παράλληλα, πονοκέφαλο προκαλεί και ο «κόφτης» στα δημοσιονομικά που περιλαμβάνεται στο «συμπληρωματικό μνημόνιο» μεταξύ κυβέρνησης και θεσμών.
Το Μέγαρο Μαξίμου θεωρεί πως ο φετινός στόχος για πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ είναι εφικτός. Ωστόσο, τα πράγματα γίνονται δυσκολότερο το 2017, όπου ο πήχης ανεβαίνει στο 1,75% του ΑΕΠ, την ώρα που άγνωστο παραμένει αν θα υπάρξει υποχώρηση των δανειστών όσον αφορά στο 2018 και τον… απλησίαστο στόχο του 3,5%.
Πώς θα υπολογίζονται τα εφάπαξ
Τις τεχνικές παραμέτρους για τον υπολογισμό των εφάπαξ παροχών, καθορίζει σχετική απόφαση του υπουργείου Εργασίας, που υπογράφηκε από τον υφυπουργό Τάσο Πετρόπουλο. Σημειώνεται ότι τα ταμεία, τομείς, κλάδοι και λογαριασμοί πρόνοιας, αρμοδιότητας υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, λειτουργούν από την 1/1/2014 με βάση το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση (NDC). Από την 1/1/2014, οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται για κάθε ασφαλισμένο στους φορείς-τομείς πρόνοιας, τηρούνται σε ατομικές μερίδες.
Συγκεκριμένα, η εφάπαξ παροχή που χορηγείται σε όλους τους ασφαλισμένους των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας, αρμοδιότητας υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, υπολογίζεται, σύμφωνα με την τεχνική βάση, ως ακολούθως:
Χρόνος ασφάλισης από την 1/1/2014 και εφεξής.
Για χρόνο ασφάλισης από την 1/1/2014 και εφεξής με βάση την αρχή της ισοδυναμίας, το ποσό της εφάπαξ παροχής ισούται με τη συσσωρευμένη αξία των εισφορών κατά την ημερομηνία αποχώρησης. Για τη συσσώρευση των εισφορών γίνεται χρήση πλασματικού ποσοστού επιστροφής, το οποίο ορίζεται ως η ετήσια μεταβολή της βάσης υπολογισμού των εισφορών για το σύνολο των ασφαλισμένων.
Το τμήμα της εφάπαξ παροχής που αναλογεί στα έτη ασφάλισης, πριν την 1/1/2014, υπολογίζεται ως εξής:
- Για τους μισθωτούς:
Για τους μισθωτούς με εισφορά ύψους 4% επί των αποδοχών, η εφάπαξ παροχή αποτελείται από το γινόμενο του 60% των αποδοχών, επί των οποίων έγιναν οι νόμιμες κρατήσεις υπέρ του κλάδου, επί του δεκαδικού αριθμού των ετών ασφάλισης έως και την 31/12/2013, με ακρίβεια δεύτερου δεκαδικού ψηφίου.
Ως αποδοχές για τον υπολογισμό της εφάπαξ παροχής, νοείται ο μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών που έλαβε ο ασφαλισμένος κατά τα πέντε τελευταία έτη έως και την 31/12/2013, εφόσον υπεβλήθησαν σε ασφαλιστικές εισφορές υπέρ του κλάδου, χωρίς να υπολογίζονται τα δώρα εορτών και το επίδομα αδείας. Ο ως άνω μέσος όρος προσαυξάνεται, ετησίως, κατά την ετήσια μεταβολή μισθών, η οποία υπολογίζεται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Η ως άνω προσαύξηση εφαρμόζεται από το επόμενο έτος, μετά το καταληκτικό της ανωτέρω πενταετίας, έως και το έτος αποχώρησης από την υπηρεσία ή την εργασία, λόγω οριστικής συνταξιοδότησης. Ο σωρευμένος συντελεστής που προκύπτει από την ετήσια μεταβολή μισθών, δεν μπορεί να είναι μικρότερος από ένα.
Για τους μισθωτούς με εισφορά ύψους διάφορου του 4% ή με σταθερό ποσό εισφοράς το ως άνω ποσοστό (60%), αναπροσαρμόζεται αναλογικά ως προς το ύψος της εισφοράς, με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του φορέα και, κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής.
Στις περιπτώσεις που ο δικαιούμενος εφάπαξ παροχής έχει μισθοδοτηθεί για λιγότερο από πέντε έτη, για τον υπολογισμό του μέσου όρου πενταετίας θα λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος της πενταετίας ομοιοβάθμου του ή ασφαλισμένου με τα ίδια έτη ασφάλισης.
Αν δεν είναι δυνατός ο υπολογισμός πενταετίας, ο υπολογισμός γίνεται με βάση το σύνολο του χρόνου ασφάλισης που έχει πραγματοποιηθεί.
- Για τους αυτοτελώς απασχολούμενους:
Για τους αυτοτελώς απασχολούμενους με εισφορά ύψους 4%, η εφάπαξ παροχή αποτελείται από το γινόμενο του 60% των αποδοχών, επί των οποίων έγιναν οι νόμιμες κρατήσεις, επί του δεκαδικού αριθμού των ετών ασφάλισης έως και την 31/12/2013, με ακρίβεια δευτέρου δεκαδικού ψηφίου.
Ως αποδοχές για τον υπολογισμό της εφάπαξ παροχής νοείται ο μέσος όρος των τιμών των ασφαλιστικών κατηγοριών, επί των οποίων υπεβλήθησαν ασφαλιστικές εισφορές υπέρ του κλάδου, κατά τα πέντε τελευταία έτη έως και την 31/12/2013, όπως οι εν λόγω τιμές είχαν διαμορφωθεί κατά το καταληκτικό της πενταετίας έτος. Ο ως άνω μέσος όρος προσαυξάνεται, ετησίως, κατά την ετήσια μεταβολή μισθών, η οποία υπολογίζεται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή.
Η ως άνω προσαύξηση εφαρμόζεται από το επόμενο έτος, μετά το καταληκτικό της ανωτέρω πενταετίας, έως και το έτος αποχώρησης από το επάγγελμα ή την εργασία, λόγω οριστικής συνταξιοδότησης. Ο σωρευμένος συντελεστής που προκύπτει από την ετήσια μεταβολή μισθών, δεν μπορεί να είναι μικρότερος από ένα.
Για τους αυτοτελώς απασχολούμενους με εισφορά ύψους διάφορου του 4% ή με σταθερό ποσό εισφοράς, το ως άνω ποσοστό 60% αναπροσαρμόζεται αναλογικά ως προς το ύψος της εισφοράς, με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του φορέα και, κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής.
Για τους αυτοτελώς απασχολούμενους των τομέων Πρόνοιας Υγειονομικών, Δικηγόρων Αθηνών, Δικαστικών Επιμελητών, Συμβολαιογράφων και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων του ΕΤΑΑ, των Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων Αθηνών, Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων Θεσσαλονίκης και Ιδιοκτητών, Συντακτών και Υπαλλήλων Τύπου του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ και του Προσωπικού Ιπποδρομιών του ΤΑΠΙΤ που η εισφορά τους δεν προκύπτει ως ποσοστό επί ασφαλιστικής κατηγορίας, το ποσοστό εισφοράς και οι ασφαλιστικές κατηγορίες καθορίζονται, σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης ββ της παραγράφου 4α του άρθρου 35 του Ν. 4387/2016 (Α΄ 85), μετά από οικονομική έκθεση.
Εκκρεμείς αιτήσεις χορήγησης εφάπαξ παροχής για αποχωρήσεις από την υπηρεσία ή την εργασία ή το επάγγελμα από 1/9/2013 και εφεξής, σε όποιο στάδιο της διοικητικής διαδικασίας και αν βρίσκονται, κατά την έναρξη εφαρμογής του Ν.4387/2016, κρίνονται ως προς τον τρόπο υπολογισμού της παροχής, βάσει των διατάξεων της παρούσας απόφασης.
zougla
