Η ΕΛλάδα πρέπει να καταβάλλει περί τα 4 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος Μαϊου σε πληρωμές χρεών. Και μετα, πρέπει να πληρώσει μισθούς και συντάξεις 1,5 δισ. ευρώ. Καθώς η ελληνική κυβέρνηση παζαρεύει τις λεπτομέρειες των μεταρρυθμίσεών της και στηρίζεται στις τράπεζές της για να πληρώσει τα έντοκα γραμμάτια, το ερώτημα που προκύπτει αναπόφευκτα είναι, “τι θα συμβεί εάν εξαντληθεί το ρευστό;”.
Σε δημοσίευμά του το πρακτορείο Bloomberg διευκρίνιζει ότι όλοι οι πιστωτές δεν είναι ίσοι. Για παράδειγμα, το ΔΝΤ είναι πιο… ίσο από τους άλλους, και είναι πρώτο στην ουρά αποπληρωμής. Επιχειρεί δε να δώσει απαντήσεις σε κάποια από τα ερωτήματα που μπορεί να δημιουργεί η τρέχουσα κατάσταση, ξεκινώντας από τα πολύ βασικά.
1.Τι είναι default
Το investopedia.com προσδιορίζει το default ως “αποτυχία έγκαιρης πληρωμής τόκων ή κεφαλαίου όταν εκπνέει. Μια αθέτηση πληρωμής συμβαίνει όταν ένας οφειλέτης δεν είναι σε θέση να τηρήσει τη νομική υποχρέωση της αποπληρωμής χρέους”.
2.Πόσο είναι το χρέος της Ελλάδας;
Η ελληνική κυβέρνηση έχει 313 δισ. ευρώ χρέος, με τις περισσότερες οφειλές να αφορούν περίοδο μετά το 2021. Προσθέστε τις επιχειρήσεις και τις τράπεζες, και το συνολικό ποσό είναι κοντά στο μισό τρισ. ευρώ.
Δεδομένου ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι πιθανό να αναχρηματοδοτήσουν το μεγαλύτερο μέρος των εντόκων γραμματίων χωρίς διαμαρτυρίες -με τα συνταξιοδοτικά ταμεία και την τοπική αυτοδιοίκηση να καλύπτουν το κενό- οι σημαντικότερες κοντινές ημερομηνίες είναι 6 Μαϊου και 12 Μαϊου, όταν το ΔΝΤ πρόκειται να λάβει περίπου 1 δισ. ευρώ συνολικά.
Το πραγματικά κρίσιμο σημείο έρχεται στα μέσα του έτους, όταν ομόλογα περίπου 7 δισ. ευρώ που κατέχει η ΕΚΤ, εκπνέουν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.
3.Τι γίνεται αν δεν καταβληθεί η δόση στο ΔΝΤ;
Μια αθέτηση πληρωμής ξεκινάει την αντίστροφη μέτρηση. Δύο εβδομάδες μετά από την αρχική ημερομηνία που αθετήθηκε και μια επισήμανση από την Ουάσιγκτον που να απαιτεί την άμεση αποπληρωμή, το Ταμεία στέλνει άλλη προειδοποίηση αναφερόμενο στην “σοβαρότητα της αποτυχίας να τηρηθούν οι υποχρεώσεις” και ξανά καλεί την άμεση διευθέτηση. Δύο εβδομάδες μετά από αυτό, η επικεφαλής του ΔΝΤενημερώνει το εκτελεστικό συμβούλιο ότι η υποχρέωση αυτή είναι εκπρόθεσμη.
Για την Ελλάδα, τότε είναι που αρχίζουν οι σοβαρές επιπτώσεις, είναι γνωστές ως cross default και cross acceleration.
4.Τι είναι cross-default και cross acceleration;
Ενδεχόμενη αποτυχία πληρωμής του ΔΝΤ θα οδηγήσει και μερικούς άλλους πιστωτές της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων και το ευρωπαϊκό ταμείο δια΄σωσης, να δηλώσουν και αυτοί ότι υπάρχει στάση πληρωμών. Τότε θα έχουν τη δυνατότητα να απαιτήσουν την άμεση αποπληρωμή όλου του ποσού του δανείου, μια διαδικασία γνωστή ως acceleration. Μπορεί να ακολουθήσουν και άλλοι δανειστές. Οι ποικίλες δομές και ρήτρες με τις οποίες δεσμεύεται το χρέος, καθιστά ασφαλές να υποθέσει κανείς ότι μια αθέτηση πληρωμής και ένα acceleration θα μπορούσε να προκαλέσει απαιτήσεις για αποπληρωμή από περισσότερους, αν όχι από όλους, τους υπόλοιπους.
5.Τι γίνεται με τα CDSs;
Η επιτροπή της ISDA πρέπει πρώτα να λάβει μένα αίτημα για μια απόφαση σχετικά με το τι θα πρέπει να γίνει με τα συμβόλαια CDS. Στη συνέχεια εκδίδει μια δεσμευτική απόφαση για το εάν έχει συμβεί ένα πιστωτικό γεγονός, το οποίο μπορεί να ενεργοποιήσει τα CDS.
6. Τι θα προκαλούσε στις ελληνικές τράπεζες ένα default;
Αυτό εξαρτάται από την στάση της ΕΚΤ και από την ίδια την αθέτηση πληρωμής. Με τα πιστωτικά ιδρύματα να χάνουν καταθέσεις, μόνο ο ELA τις κρατάει εν ζωή. Ενώ ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Mario Draghi αφησε να εννοηθεί την προηγούμενη εβδομάδα οτι ο ELA θα συνεχιστεί όσο οι τράπεζες είναι φερέγγυες και έχουν επαρκή collateral, η τραπεζική φερεγγυότητα, ιδιαίτερα των τραπεζών που κάνουν χρήση του ELA, είναι απόφαση κρίσης, όπως δηλώνει ο GAbriel Sterne, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας στην Oxford Economics. Ενδεχόμενη αποτυχία αποπληρωμής της ΕΚΤ τον Ιούλιο και τον Αύγουστο πιθανώς θα είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή του ELA, σύμφωνα με τον Chris Attfield, στρατηγικό αναλυτή της HSBC Holdings. Ενδεχόμενη διακοπή του ELA θα ενεργοποιούσε σχεδόν με σιγουριά ένα πλήρως αναπτυγμένο bank run, υποχρεώνοντας την επιβολή capital controls.
7. Πώς θα λειτουργούσαν τα capital controls;
Στην Ελλάδα, όχι και τόσο καλά. Σε αντίθεση με την Κύπρο, η οποία φέτος ήρε τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων που επιβλήθηκαν πριν από δύο χρόνια, η Ελλάδα έχει πορώδη σύνορα. Ενώ τα controls θα είχαν σταματήσει την φυγή κεφαλαίων μέσω των τραπεζών, υπάρχει ακομη και το ρευστό που έχουν αποσύρει οι κάτοικοι.
8.Ακούμε συχνα για το Target2. Τι είναι αυτό;
Ειναι το σύστημα πληρωμών που δημιουργήθηκε από την ΕΚΤ το οποίο επιτρέπει τα ευρώ που δημιουργεί κάθε εθνική κεντρική τράπεζα, να ρέουν ελεύθερα στην ευρωζώνη. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της ΕΚΤ, το 2013 διενεργήθηκε ένας μέσος όρος 1,9 τρισ. ευρώ σε συναλλαγές ημερησίως. Επίσης καταγράφει ποιος χρωστάει τι και σε ποιον και στο τέλος Μαρτίου, η Ελλάδα είχε μια “τρύπα” προς τους εταίρους της ύψπυς 96 δισ. ευρώ ή περισσότερο από το 40% της οικονομικής παραγωγής, σύμφωνα με την τράπεζα της Ελλάδας. Όσο η Ελλάδα παραμένει επισήμως στην ευρωζώνη -ακόμη κι αν κυκλοφορεί ένα παράλληλο νόμισμα- οι υποχρεώσεις Target2 της χώρας αποτελούν πολιτική ανησυχία, όχι χρηματοοικονομική.
9. Τι θα συνέβαινε στις ελληνικές επιχειρήσεις;
Μια κρατική χρεοκοπία θα ακολουθούνταν προφανώς από εταιρικές. ΤΑ ελληνικά assets στο εξωτερικό θα ήταν ένα fair game για τους πιστωτές, αν και δεν υπάρχουν πολλά να πάρουν. Η πρώην Coca-Cola Hellenic Bottling, τώρα ονομάζεται Coca-Cola HBC AG και έχει την έδρα της στην Ελβετία.
Επίσης, τα capital controls πιθανώς θα συνοδευοταν από άλλα μέτρα, όπως εντολές για τις επιχειρήσεις να επαναπατρίσουν ευρώ που έχουν στο εξωτερικό και απαγόρευση της πληρωμής μερισμάτων. Η κυβέρνηση θα μπορούσε επίσης να εισάγει IOUs για να αντικαταστήσει τα χαμένα ευρώ.
10.Θα μπορούσε η Ελλάδα να χρεοκοπήσει και να παραμείνει στο ευρώ;
Η έξοδος από το ευρω θα ήταν πιθανή μόνο εάν η Ελλάδα εγκατέλειπε την Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τον Γιάννη Μανουηλίδη του Allen & Overy. “Το ευρώ είναι αναπόσπαστο τμήμα της ένωσης και είναι μονόδρομος. Δεν υπάρχει τρόπος να εκδιωχθεί ένα μέλος και το να επιτραπεί ή να υποχρεωθεί σε έξοδο, θα ήταν πολύ άσχημο για την ΕΕ. Θα κάνουν οτιδήποτε μπορούν για να το αποφύγουν”, δήλωσε ο ίδιος.
Αυτό ίσως να μην είναι αρκετό. Σύμφωνα με τον Benedict James της Linklaters, τα capital controls θα ήταν σαν να δημιουργούνταν το σκηνικό εξόδου. Ο James συμφωνεί ότι ο μόνος τρόπος για να εγκαταλείψει η Ελλάδα το ευρώ θα ήταν να βγει και από την ΕΕ μαζί. Εν ολίγοις, μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ είναι πιθανό να είναι χαοτική, μακράς περιόδου και επώδυνη για όλους όσους αφορά, με τους Έλληνες να πλήττονται περισσότερο από ό,τι οι εταίροι τους και τους δικηγόρους να κερδίζουν.
Το πραγματικό deadline για αυτό είναι τον Ιουνιο, όταν τα εθνικά κοινοβούλια αρχίζουν να διακόπτουν τις εργασίες τους για το καλοκαίρι, δηλώνει ο Zsolt Darvas του Vruegel.
capital
Σε δημοσίευμά του το πρακτορείο Bloomberg διευκρίνιζει ότι όλοι οι πιστωτές δεν είναι ίσοι. Για παράδειγμα, το ΔΝΤ είναι πιο… ίσο από τους άλλους, και είναι πρώτο στην ουρά αποπληρωμής. Επιχειρεί δε να δώσει απαντήσεις σε κάποια από τα ερωτήματα που μπορεί να δημιουργεί η τρέχουσα κατάσταση, ξεκινώντας από τα πολύ βασικά.
1.Τι είναι default
Το investopedia.com προσδιορίζει το default ως “αποτυχία έγκαιρης πληρωμής τόκων ή κεφαλαίου όταν εκπνέει. Μια αθέτηση πληρωμής συμβαίνει όταν ένας οφειλέτης δεν είναι σε θέση να τηρήσει τη νομική υποχρέωση της αποπληρωμής χρέους”.
2.Πόσο είναι το χρέος της Ελλάδας;
Η ελληνική κυβέρνηση έχει 313 δισ. ευρώ χρέος, με τις περισσότερες οφειλές να αφορούν περίοδο μετά το 2021. Προσθέστε τις επιχειρήσεις και τις τράπεζες, και το συνολικό ποσό είναι κοντά στο μισό τρισ. ευρώ.
Δεδομένου ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι πιθανό να αναχρηματοδοτήσουν το μεγαλύτερο μέρος των εντόκων γραμματίων χωρίς διαμαρτυρίες -με τα συνταξιοδοτικά ταμεία και την τοπική αυτοδιοίκηση να καλύπτουν το κενό- οι σημαντικότερες κοντινές ημερομηνίες είναι 6 Μαϊου και 12 Μαϊου, όταν το ΔΝΤ πρόκειται να λάβει περίπου 1 δισ. ευρώ συνολικά.
Το πραγματικά κρίσιμο σημείο έρχεται στα μέσα του έτους, όταν ομόλογα περίπου 7 δισ. ευρώ που κατέχει η ΕΚΤ, εκπνέουν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.
3.Τι γίνεται αν δεν καταβληθεί η δόση στο ΔΝΤ;
Μια αθέτηση πληρωμής ξεκινάει την αντίστροφη μέτρηση. Δύο εβδομάδες μετά από την αρχική ημερομηνία που αθετήθηκε και μια επισήμανση από την Ουάσιγκτον που να απαιτεί την άμεση αποπληρωμή, το Ταμεία στέλνει άλλη προειδοποίηση αναφερόμενο στην “σοβαρότητα της αποτυχίας να τηρηθούν οι υποχρεώσεις” και ξανά καλεί την άμεση διευθέτηση. Δύο εβδομάδες μετά από αυτό, η επικεφαλής του ΔΝΤενημερώνει το εκτελεστικό συμβούλιο ότι η υποχρέωση αυτή είναι εκπρόθεσμη.
Για την Ελλάδα, τότε είναι που αρχίζουν οι σοβαρές επιπτώσεις, είναι γνωστές ως cross default και cross acceleration.
4.Τι είναι cross-default και cross acceleration;
Ενδεχόμενη αποτυχία πληρωμής του ΔΝΤ θα οδηγήσει και μερικούς άλλους πιστωτές της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων και το ευρωπαϊκό ταμείο δια΄σωσης, να δηλώσουν και αυτοί ότι υπάρχει στάση πληρωμών. Τότε θα έχουν τη δυνατότητα να απαιτήσουν την άμεση αποπληρωμή όλου του ποσού του δανείου, μια διαδικασία γνωστή ως acceleration. Μπορεί να ακολουθήσουν και άλλοι δανειστές. Οι ποικίλες δομές και ρήτρες με τις οποίες δεσμεύεται το χρέος, καθιστά ασφαλές να υποθέσει κανείς ότι μια αθέτηση πληρωμής και ένα acceleration θα μπορούσε να προκαλέσει απαιτήσεις για αποπληρωμή από περισσότερους, αν όχι από όλους, τους υπόλοιπους.
5.Τι γίνεται με τα CDSs;
Η επιτροπή της ISDA πρέπει πρώτα να λάβει μένα αίτημα για μια απόφαση σχετικά με το τι θα πρέπει να γίνει με τα συμβόλαια CDS. Στη συνέχεια εκδίδει μια δεσμευτική απόφαση για το εάν έχει συμβεί ένα πιστωτικό γεγονός, το οποίο μπορεί να ενεργοποιήσει τα CDS.
6. Τι θα προκαλούσε στις ελληνικές τράπεζες ένα default;
Αυτό εξαρτάται από την στάση της ΕΚΤ και από την ίδια την αθέτηση πληρωμής. Με τα πιστωτικά ιδρύματα να χάνουν καταθέσεις, μόνο ο ELA τις κρατάει εν ζωή. Ενώ ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Mario Draghi αφησε να εννοηθεί την προηγούμενη εβδομάδα οτι ο ELA θα συνεχιστεί όσο οι τράπεζες είναι φερέγγυες και έχουν επαρκή collateral, η τραπεζική φερεγγυότητα, ιδιαίτερα των τραπεζών που κάνουν χρήση του ELA, είναι απόφαση κρίσης, όπως δηλώνει ο GAbriel Sterne, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας στην Oxford Economics. Ενδεχόμενη αποτυχία αποπληρωμής της ΕΚΤ τον Ιούλιο και τον Αύγουστο πιθανώς θα είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή του ELA, σύμφωνα με τον Chris Attfield, στρατηγικό αναλυτή της HSBC Holdings. Ενδεχόμενη διακοπή του ELA θα ενεργοποιούσε σχεδόν με σιγουριά ένα πλήρως αναπτυγμένο bank run, υποχρεώνοντας την επιβολή capital controls.
7. Πώς θα λειτουργούσαν τα capital controls;
Στην Ελλάδα, όχι και τόσο καλά. Σε αντίθεση με την Κύπρο, η οποία φέτος ήρε τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων που επιβλήθηκαν πριν από δύο χρόνια, η Ελλάδα έχει πορώδη σύνορα. Ενώ τα controls θα είχαν σταματήσει την φυγή κεφαλαίων μέσω των τραπεζών, υπάρχει ακομη και το ρευστό που έχουν αποσύρει οι κάτοικοι.
8.Ακούμε συχνα για το Target2. Τι είναι αυτό;
Ειναι το σύστημα πληρωμών που δημιουργήθηκε από την ΕΚΤ το οποίο επιτρέπει τα ευρώ που δημιουργεί κάθε εθνική κεντρική τράπεζα, να ρέουν ελεύθερα στην ευρωζώνη. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της ΕΚΤ, το 2013 διενεργήθηκε ένας μέσος όρος 1,9 τρισ. ευρώ σε συναλλαγές ημερησίως. Επίσης καταγράφει ποιος χρωστάει τι και σε ποιον και στο τέλος Μαρτίου, η Ελλάδα είχε μια “τρύπα” προς τους εταίρους της ύψπυς 96 δισ. ευρώ ή περισσότερο από το 40% της οικονομικής παραγωγής, σύμφωνα με την τράπεζα της Ελλάδας. Όσο η Ελλάδα παραμένει επισήμως στην ευρωζώνη -ακόμη κι αν κυκλοφορεί ένα παράλληλο νόμισμα- οι υποχρεώσεις Target2 της χώρας αποτελούν πολιτική ανησυχία, όχι χρηματοοικονομική.
9. Τι θα συνέβαινε στις ελληνικές επιχειρήσεις;
Μια κρατική χρεοκοπία θα ακολουθούνταν προφανώς από εταιρικές. ΤΑ ελληνικά assets στο εξωτερικό θα ήταν ένα fair game για τους πιστωτές, αν και δεν υπάρχουν πολλά να πάρουν. Η πρώην Coca-Cola Hellenic Bottling, τώρα ονομάζεται Coca-Cola HBC AG και έχει την έδρα της στην Ελβετία.
Επίσης, τα capital controls πιθανώς θα συνοδευοταν από άλλα μέτρα, όπως εντολές για τις επιχειρήσεις να επαναπατρίσουν ευρώ που έχουν στο εξωτερικό και απαγόρευση της πληρωμής μερισμάτων. Η κυβέρνηση θα μπορούσε επίσης να εισάγει IOUs για να αντικαταστήσει τα χαμένα ευρώ.
10.Θα μπορούσε η Ελλάδα να χρεοκοπήσει και να παραμείνει στο ευρώ;
Η έξοδος από το ευρω θα ήταν πιθανή μόνο εάν η Ελλάδα εγκατέλειπε την Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τον Γιάννη Μανουηλίδη του Allen & Overy. “Το ευρώ είναι αναπόσπαστο τμήμα της ένωσης και είναι μονόδρομος. Δεν υπάρχει τρόπος να εκδιωχθεί ένα μέλος και το να επιτραπεί ή να υποχρεωθεί σε έξοδο, θα ήταν πολύ άσχημο για την ΕΕ. Θα κάνουν οτιδήποτε μπορούν για να το αποφύγουν”, δήλωσε ο ίδιος.
Αυτό ίσως να μην είναι αρκετό. Σύμφωνα με τον Benedict James της Linklaters, τα capital controls θα ήταν σαν να δημιουργούνταν το σκηνικό εξόδου. Ο James συμφωνεί ότι ο μόνος τρόπος για να εγκαταλείψει η Ελλάδα το ευρώ θα ήταν να βγει και από την ΕΕ μαζί. Εν ολίγοις, μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ είναι πιθανό να είναι χαοτική, μακράς περιόδου και επώδυνη για όλους όσους αφορά, με τους Έλληνες να πλήττονται περισσότερο από ό,τι οι εταίροι τους και τους δικηγόρους να κερδίζουν.
Το πραγματικό deadline για αυτό είναι τον Ιουνιο, όταν τα εθνικά κοινοβούλια αρχίζουν να διακόπτουν τις εργασίες τους για το καλοκαίρι, δηλώνει ο Zsolt Darvas του Vruegel.
capital