Την τελευταία του πνοή άφησε
σε ηλικία 84 ετών ο γνωστός μουσικοσυνθέτης
Γιάννης Μαρκόπουλος. Ο Γιάννης Μαρκόπουλος εισήχθη στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών “Αλεξάνδρα” στις 5 Μαΐου. Ο σπουδαίος συνθέτης
νοσηλευόταν διασωληνωμένος στην εντατική μετά από επιπλοκές που παρουσιάστηκαν κατά τη θεραπεία του για τον καρκίνο που τον ταλαιπωρούσε τον τελευταίο χρόνο.
Από την οικογένεια του Γιάννη Μαρκοπούλου εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση: «Με θλίψη ανακοινώνουμε ότι σήμερα το απόγευμα απεβίωσε, μετά από σκληρή μάχη με τον καρκίνο, ο μεγάλος εθνικός μας συνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος. Η μουσική ψυχή της Ελλάδας σίγησε. Όμως, θα μένει ζωντανή στη μνήμη μας, μέσα από τα τραγούδια του, που τραγουδήθηκαν και θα τραγουδιούνται από γενιές και γενιές Ελλήνων και Ελληνίδων». Σε ό,τι αφορά την κηδεία, αναφέρεται πως λεπτομέρειες θα ακολουθήσουν σε επόμενη ανακοίνωση.
Γεννήθηκε το 1939 στο Ηράκλειο Κρήτης. Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Μαρκόπουλος, πρώην νομάρχης Λασιθίου και μητέρα του η Ειρήνη Αεράκη από τη Σητεία. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Ιεράπετρα, τόπο καταγωγής του πατέρα του, στο ωδείο της οποίας παίρνει τα πρώτα του μουσικά μαθήματα στη θεωρία και στο βιολί.
Οι πρώτες του επιδράσεις προέρχονται από την τοπική μουσική με τους γρήγορους χορούς και τα επαναλαμβανόμενα μικρά μοτίβα τους, από τη κλασική μουσική, καθώς και από τη μουσική της ευρύτερης ανατολικής Μεσογείου – και ιδιαίτερα της κοντινής Αιγύπτου.
Το 1956 συνεχίζει τις μουσικές σπουδές του στο Ωδείο Αθηνών, με τον συνθέτη Γεώργιο Σκλάβο και τον καθηγητή του βιολιού Joseph Bustidui. Την ίδια εποχή εισάγεται στο Πάντειο Πανεπιστήμιο για κοινωνικές και φιλοσοφικές σπουδές ενώ παράλληλα συνθέτει για το θέατρο, τον κινηματογράφο και το χορό. Το 1959 συνθέτει τα Τρία σκίτσα για χορό που ηχογραφούνται και μεταδίδονται από την τότε συμφωνική ορχήστρα της ΕΙΡ. Το 1963 βραβεύεται για την μουσική του στις Μικρές Αφροδίτες του Νίκου Κούνδουρου, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και τον ίδιο χρόνο ανεβαίνουν από νέα χορευτικά σύνολα τα μουσικά του έργα Θησέας (χορόδραμα), Χιροσίμα (σουίτα μπαλέτου) και τα Τρία σκίτσα για χορό.
Το 1967 επιβάλλεται στην Ελλάδα η δικτατορία και ο Γιάννης Μαρκόπουλος αναχωρεί στο Λονδίνο. Εκεί εμπλουτίζει τις μουσικές του γνώσεις με την Αγγλίδα συνθέτρια Elisabeth Lutyens. Επίσης συνθέτει την κοσμική καντάτα Ήλιος ο πρώτος, σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη (που τιμάται με το βραβείο Νόμπελ το 1979), και τη μουσική για τη Λυσιστράτη του Αριστοφάνη (για το Θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν), ολοκληρώνει το Χρονικό και τη μουσική τελετή Ιδού ο Νυμφίος, έργο ανέκδοτο με εξαίρεση ενός τμήματος, με τίτλο Ζάβαρα-κάτρα-νέμια (ιδιαίτερη σύνθεση διονυσιακού χαρακτήρα) που αποτελεί ένα από τα διάσημα κομμάτια του. Την ίδια περίοδο γνωρίζεται με τους συνθέτες Ιάννη Ξενάκη και Γιάννη Χρήστου και έρχεται σε επαφή με τα πλέον πρωτοποριακά μουσικά έργα. Στο Λονδίνο συνθέτει ακόμα τους Χρησμούς, για συμφωνική ορχήστρα, και τους πρώτους Πυρρίχιους χορούς Α, Β, Γ, (από τους 24 που ολοκλήρωσε το 2001), οι οποίοι παίζονται, το 1968, από την ορχήστρα Concertante του Λονδίνου στο Queen Elizabeth Hall. Τότε γράφει και τη μουσική για την Τρικυμία του Σαίξπηρ, που ανεβαίνει από το Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας, σε σκηνοθεσία David Jones με τον Sir John Clemens. Το 1969 επιστρέφει στην Αθήνα για να συμβάλει με τα έργα του στην πορεία για την αποκατάσταση της δημοκρατίας.
Με την είσοδο της δεκαετίας του 1970, ο Γιάννης Μαρκόπουλος πραγματοποιεί καθοριστική στροφή στην πορεία του. Υλοποιεί το μουσικό του όραμα, καταθέτοντας έργα που χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους ως νέα πρόταση και τομή για τη μέχρι τότε ελληνική μουσική πραγματικότητα. Πρόκειται για έργα που ως ενότητα έχουν επηρεαστεί, στις θεμελιακές αρχές τους, από τις αισθητικές και φιλοσοφικές απόψεις του συνθέτη, με το καθένα όμως από αυτά να είναι διαφορετικό. Με τις συνθέσεις του καθιερώνει την ουσία της μουσικής συμβίωσης και τους συσχετισμούς έκφρασης μεταξύ συμφωνικών και τοπικών οργάνων, μέσω του μελωδικού και ρυθμικού του ορίζοντα, των αρμονικών του δομών και των ηχοχρωμάτων της διάφανης ενορχήστρωσής του.
Παράλληλα προτείνει εμφατικά την «Επιστροφή στις Ρίζες», εννοώντας τον «σχεδιασμό του μέλλοντος, με ενδοσκόπηση, μελέτη και πλησίασμα των άφθαρτων πηγών της ζωντανής τέχνης του κόσμου και επιλεγμένες σύγχρονες πληροφορίες τέχνης». Η πρότασή του αυτή παίρνει τις διαστάσεις ενός κινήματος τέχνης. Την ίδια περίοδο, τραγούδια του, όπως οι «Οχτροί», τα «Λόγια και τα χρόνια», τα «Χίλια μύρια κύματα», η «Λένγκω» (Ελλάδα), ο «Γίγαντας», το «Κάτω στης μαργαρίτας το αλωνάκι», το «Καφενείον η Ελλάς», τα «Παραπονεμένα λόγια», το «Μιλώ για τα παιδιά μου» και πολλά άλλα γίνονται σύμβολα και μύθοι. Το ίδιο συμβαίνει και με τα μουσικά του έργα «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», «Ο Στράτης ο Θαλασσινός ανάμεσα στους Αγάπανθους», «Ήλιος ο Πρώτος», «Χρονικό», «Ιθαγένεια», «Οροπέδιο», «Θητεία και Μετανάστες» – σε ποίηση και στίχους Σολωμού, Σεφέρη, Ελύτη, Κ.Χ. Μύρη, Μιχ. Κατσαρού, Ελευθερίου, Σκούρτη, Θεοδωρίδη και δικούς του.
Το 1976 συνθέτει τη μουσική για την τηλεοπτική σειρά του ΒΒC «Who pays the Ferryman?» και η επιτυχία του μουσικού θέματος παραμένει στην κορυφή του βρετανικού Hit-Parade για μήνες, ενώ κάνει τον συνθέτη διεθνώς γνωστό. Στα επόμενα χρόνια η δημοφιλία αυτή εκφράζεται με πολλές μετακλήσεις για συναυλίες και ο Μαρκόπουλος πραγματοποιεί αλλεπάλληλα ταξίδια ανά τον κόσμο, όπως στη Νέα Υόρκη, τη Φιλαδέλφεια, το Σικάγο, το Σαν Φρανσίσκο, το Τορόντο, το Μόντρεαλ, τη Στοκχόλμη, το Άμστερνταμ, τη Νάπολη, το Παρίσι, το Βερολίνο, το Μόναχο, τη Φρανκφούρτη, τις Βρυξέλλες, το Λονδίνο, καθώς και σε διάφορες πόλεις της Ρωσίας και της Αυστραλίας.
Το 1980 ενώνεται και στη ζωή με την τραγουδίστρια και συνεργάτιδά του Βασιλική Λαβίνα. Γεννιέται η κόρη τους Ελένη. Για μια περίοδο ο συνθέτης αποζητά μια πιο ιδιωτική ζωή με την οικογένειά του, ενώ ξεκινά η προετοιμασία του για το άνοιγμα ενός νέου κεφαλαίου στη μουσική του: Στον κορμό των νέων συνθέσεών του εμφανίζονται μελωδικά ξεσπάσματα στηριγμένα στην εκτεταμένη πολυτονικότητα της αρμονικής του δομής –καρποί της φαντασίας του– που ενισχύονται από το πάθος μιας ανεξάντλητης ζωτικότητας. Το 1994 συνθέτει ένα από τα πιο σημαντικά του έργα, τη «Λειτουργία του Ορφέα» –για φωνή, χορωδία και ορχήστρα– που απευθύνεται φιλοσοφικά στον επαναπροσδιορισμό της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση. Ακολουθούν η «Ανα-γέννηση Κρήτη ανάμεσα σε Βενετιά και Πόλη», μουσικό ταξίδι σε 4 ενότητες, η όπερα «Ερωτόκριτος και Αρετή», τα «Σχήματα σε κίνηση», κονσέρτο για πιάνο εμπνευσμένο από τον Πυθαγόρα, τα «Ευήλια τοπία, φαντασία για σόλο φλάουτο», ο «Νόμος της Θαλπωρής», ορατόριο-μουσικό θέαμα για φωνές, χορωδία, ορχήστρα πνευστών, μπαλέτο και εικόνες, «16 Πυρρίχιοι χοροί 1980-2001», «Τρίπτυχο για φλάουτο έγχορδα και άρπα» (2007).
Συλλυπητήρια για την απώλεια του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο, εκφράζει με ανακοίνωσή του ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Γιώργος Κουμεντάκης. «Η μελέτη της παραδοσιακής μουσικής, οι έντονες επιρροές από αυτήν και η ανανεωτική της προσέγγιση, μαζί με τη μελοποίηση των μεγάλων Ελλήνων ποιητών, του Ελύτη, του Σεφέρη, του Σολωμού, του Κατσαρού, μεταξύ πολλών άλλων, υπήρξαν από τα κύρια χαρακτηριστικά της πολύπλευρης πορείας του Γιάννη Μαρκόπουλου, ενός από τους τελευταίους της γενιάς των σπουδαίων μεταπολεμικών Ελλήνων συνθετών. Με κλασικές σπουδές στη μουσική, ο Γιάννης Μαρκόπουλος άγγιξε στην παράδοση και μετέφερε μοτίβα της στα τραγούδια του, στο συμφωνικό του έργο και στις συνθέσεις του για τον κινηματογράφο και το θέατρο. Ο Γιάννης Μαρκόπουλος υπήρξε ένας πλήρης δημιουργός, με ξεχωριστή ταυτότητα, ο οποίος αγάπησε και τίμησε την ελληνική μουσική. Το σημαντικό του έργο θα συνεχίσει να μας θυμίζει τη δημιουργική σχέση της έμπνευσης με τις ρίζες. Εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στη Βασιλική Λαβίνα και στην κόρη τους» επισημαίνει στην ανακοίνωσή του ο Γιώργος Κουμεντάκης.
Σε δήλωση του για τον θάνατο του Γιάννη Μαρκόπουλου, ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης εξέφρασε τα συλλυπητήρια του και υπογράμμισε την προσφορά του μεγάλου μουσικοσυνθέτη στον πολιτισμό, στην Κρήτη και την Ελλάδα.
Συγκεκριμένα ο περιφερειάρχης Κρήτης αναφέρει: «Η Ελλάδα αποχαιρετά σήμερα ένα μεγάλο δημιουργό. Η Κρήτη αποχαιρετά ένα δικό της άνθρωπο που υπηρέτησε πιστά τον πολιτισμό και την ιστορία της, αναδεικνύοντας τα ριζίτικα τραγούδια με τη φωνή του Αρχαγγέλου της Κρήτης, Νίκου Ξυλούρη. Ως Περιφέρεια Κρήτης αποχαιρετούμε το δικό μας Γιάννη. Ένα σπουδαίο συντοπίτη μας. Τον ευχαριστούμε και τον τιμούμε για τη μεγάλη του προσφορά στην Ελλάδα, στην Κρήτη, στις τέχνες και τον πολιτισμό. Με τα τραγούδια του σημάδεψε μια ολόκληρη γενιά και αφήνει μοναδικό μουσικό και καλλιτεχνικό έργο ως διακριτή παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Εκφράζουμε ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένειά του».
«”Αν μπορείς να ζήσεις, αν μπορείς να τριγυρνάς, τα βάσανά σου λέω τη νύχτα, τα βάσανά μου λες τη μέρα, μαζί σου στο φεγγάρι, μαζί σου στο σκοτάδι“. Χωρίς τη μουσική σου η ζωή θα ήταν αλλιώς. Αιώνια η μνήμη σου, Γιάννη Μαρκόπουλε». Με αυτή την ανάρτηση στο Twitter ο πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος και υποψήφιος βουλευτής Φθιώτιδας, Γιάννης Οικονόμου αποχαιρετά τον Γιάννη Μαρκόπουλο.
ertnews
