Το πρώτο πόρισμα τεχνικού συμβούλου για την φονική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου παραδόθηκε στα χέρια του εισαγγελέα.
Πρόκειται για το πόρισμα του αντιστράτηγου εν αποστρατεία Ανδριανού Γκουρμπάτση, ο οποίος ορίστηκε από δύο οικογένειες θυμάτων, προκειμένου να ρίξει φως στο τι έγινε ή δεν έγινε, με αποτέλεσμα να θρηνήσουμε 96 νεκρούς στο Μάτι.
Το πόρισμα κατατέθηκε στον εισαγγελέα Πρωτοδικών της Αθήνας, μέσω του δικηγόρου Αντώνη Φούσσα, προκειμένου να συσχετιστεί με την προκαταρκτική εξέταση που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Η ογκώδης δικογραφία για την πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική δεν θα περιλαμβάνει μόνο αυτό το πόρισμα, καθώς οι εισαγγελείς, Η. Ζαγοραίος και Β. Γνεσούλη έχουν ορίσει και δικό τους πραγματογνώμονα, πυραγό της Πυροσβεστικής, ο οποίος με την σειρά του έχει κληθεί να δώσει απαντήσεις για το «τις πταίει».
Τι περιλαμβάνει το πόρισμα
Ο Ανδριανός Γκούρμπασης έχει υπογραμμίσει πλήθος σημείων, τα οποία συνέβαλαν στην τραγική εξέλιξη της πυρκαγιάς, που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 96 ανθρώπων, βρίσκοντας ευθύνες σε διάφορους αρμόδιους φορείς, που δεν έπραξαν τα δέοντα για να αποτραπεί η τραγωδία: Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, Περιφέρεια, δήμους, Πυροσβεστική, Αστυνομία.
Ο κ. Γκουρμπάτσης διαπιστώνει στο πολυσέλιδο πόρισμά του μία σειρά από παραλείψεις που οδήγησαν στο φονικό αποτέλεσμα, ενώ παραθέτει και το νομικό πλαίσιο των αρμοδιότητων των υπευθύνων, πάνω στο οποίο όφειλαν να κινηθούν, πριν και μετά από την φονική πυρκαγιά. Ειδικότερα, ο αντιστράτηγος εν αποστρατεία αναφέρεται:
- Στις παραλείψεις για την συλλογή των ξερόχορτων
- Στο γεγονός ότι στην Ανατολική Αττική είχαν απομείνει λίγα πυροσβεστικά οχήματα
- Στον μη συντονισμό του κυκλοφοριακού κατά την διάρκεια της πυρκαγιάς
- Στην μη εφαρμογή έκτακτου σχεδίου λόγω κατάστασης ανάγκης
Ως προς το πώς μπήκε η φωτιά, ο κ. Γκουρμπάτσης καταλήγει ότι υπήρχε αμελή ανθρώπινη συπεριφορά. Συγκεκριμένα, κάτοικος της περιοχής επιχείρησε να κάψει χόρτα και κλαδιά αλλά «το πιθανότερο δεν έσβησε αποτελεσματικά, δηλαδή με επάρκεια ποσότητας νερού καθώς και κάλυψη με ικανή ποσότητα χώματος, τα υπολείμματα της καύσης και με την ενίσχυση των ανέμων τις μεσημβρινές-μεταμεσημβρινές ώρες… ανέφλεξαν (πυροδότησαν) την παρακείμενη καύσιμη ύλη χαμηλού κυρίως ύψους (κυρίως ξερά χόρτα, αλλά και μικρό διάσπαρτο αριθμό πεύκων)». Την ίδια ώρα ο πραγματογνώμονας απορρίπτει το ενδεχόμενο η φωτιά να προκλήθηκε από καλώδιο της ΔΕΗ.
Η έναρξη της φωτιάς εντοπίζεται ανάμεσα σε δύο ξέφωτο ανάμεσα σε δύο οικοδομές, όπως φαίνεται άλλωστε και από το βίντεο που έφερε στη δημοσιότητα σήμερα η Καθημερινή και καταγράφει την έναρξη της φονικής πυρκαγιάς από κάμερα ασφαλείας, ένα βίντεο το οποίο βρίσκεται πλέον στα χέρια της αστυνομίας.
Το σημείο έναρξης της πυρκαγιάς επί της οδού Ανδρούτσου
Άποψη από το σημείο έναρξης επί της οδού Ανδρούτσου
Το σημείο έναρξης της πυρκαγιάς
Στη συνέχεια η πυρκαγιά χωρίστηκε σε δύο μέτωπα, το πρώτο κινήθηκε προς την Καλλιτεχνούπολη και το δεύτερο προς τον Νέο Βουτζά και το Μάτι.
Σχηματική αποτύπωση του σημείου έναρξης, ανάπτυξης και εξάπλωσης της πυρκαγιάς
Άποψη των περιοχών εξάπλωσης της πυρκαγιάς
Το τελικό συμπεράσμα που αναγράφεται στο πόρισμα του εμπειρογνώμονα έχει ως εξής:
«Μια σειρά από σοβαρά εγκληματικά λάθη, ενέργειες, παραλείψεις, ολιγωρίες, πλημμέλειες, αρρυθμίες και δυσλειτουργίες των αρμοδίων θεσμικά και νομοθετικά οργάνων, υπηρεσιών, αρχών και φορέων του ισχύοντος σήμερα μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Χώρας, όπως αυτά καταγράφονται αναλυτικά παραπάνω, σε συνδυασμό και με τις όποιες στρεβλώσεις εντοπίστηκαν κατά την οργανωτική δομή και λειτουργία του και καταγράφηκαν παραπάνω στο σύστημα πολιτικής προστασίας, είχαν σαν αποτέλεσμα από κοινού και συνδυαστικά να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό και επίπεδο την επιχειρησιακή ικανότητα και αποτελεσματικότητα γενικά του μηχανισμού πολιτικής προστασίας και ειδικά του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού και συνακόλουθα όλων των άλλων επιχειρησιακά εμπλεκομένων δυνάμεων πολιτικής προστασίας που συνέδραμαν το μηχανισμό δασοπυρόσβεσης, που είναι θεσμικά και νομικά υπεύθυνος για την ασφάλεια και προστασία της ζωής και σωματικής ακεραιότητας καθώς και της περιουσίας των πολιτών, και ως εκ τούτου να οδηγήσουν κατ΄ άμεσο ή έμμεσο τρόπο ή να επηρεάσουν σημαντικά και ουσιωδώς καθώς και σε αιτιώδη συνάφεια και σχέση αυτών με τις απώλειες και επιπτώσεις του καταστροφικού αυτού φαινομένου, ήτοι την μέχρι σήμερα απώλεια των 96 ανθρώπων, το σοβαρό τραυματισμό άλλων 31 καθώς πολύ σοβαρές ζημιές σε υποδομές, δομές και γενικά περιουσίες και το φυσικό περιβάλλον (καμένη δασική έκταση περίπου 13.620 στρέμματα εκ των οποίων τα 6.934 αφορούν οικιστικές περιοχές και τα λοιπά 5.825 δάση και δασικές εκτάσεις), από την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε την 23η Ιουλίου 2018 και ώρα Ω/16:49 μμ στην περιοχή Νταού Πεντέλης, η οποία εξαπλώθηκε στην ευρύτερη περιοχή Καλλιτεχνούπολης – Νέου Βουτζά – Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι των Δήμων Ραφήνας – Πικερμίου και Μαραθώνος της Περιφερειακής Ενότητας Αν. Αττικής της Περιφέρειας Αττικής.
Πιο συγκεκριμένα, ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της Χώρας γενικά δεν λειτούργησε κατά τα προβλεπόμενα από το σχετικό νόμο και σύμφωνα με τις σχετικές Εγκυκλίους σε όλες τις φάσεις της αντιμετώπισης της ως άνω πυρκαγιάς και γενικά της διαχείρισης του εν λόγω καταστροφικού φαινομένου και κρίσης, αφού δεν ανταποκρίθηκε αποτελεσματικά και με επάρκεια στην εκ του νόμου αποστολή του και τις προβλεπόμενες από αυτόν αρμοδιότητές του.
Ειδικότερα τα ως άνω σοβαρά εγκληματικά λάθη, ενέργειες, παραλείψεις, ολιγωρίες, αρρυθμίες και δυσλειτουργίες εντοπίζονται κυρίως στη ΓΓΠΠ, στο ΠΣ, στην Ελληνική Αστυνομία, και στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Περιφέρεια και Δήμους), - όχι βέβαια ότι οι λοιπές δυνάμεις πολιτικής προστασίας λειτούργησαν αποτελεσματικά και στο βαθμό των δυνατοτήτων τους - όπως αυτές προσδιορίστηκαν και εξειδικεύτηκαν αναλυτικά ανωτέρω, χωρίς βέβαια να αποκλείεται και σε άλλες αρμόδιες κρατικές αρχές, φορείς και υπηρεσίες, αφού δεν έχουν περιέλθει σε γνώση μου όλα τα αιτούμενα απαραίτητα έγγραφα στοιχεία και πληροφορίες.
Τα φαινόμενα δυσλειτουργίας, και το διαπιστούμενο επιχειρησιακό, υπό την ευρεία έννοια του όρου, έλλειμμα, εντοπίζεται κυρίως σε δράσεις συντονισμού, επικοινωνίας και συνεργασίας των εμπλεκομένων δυνάμεων πολιτικής προστασίας καθώς και σε λάθη, ενέργειες και παραλείψεις κατά τις δράσεις ετοιμότητας, κινητοποίησης και αντιμετώπισης και γενικά της διαχείρισης της κρίσης εκ του καταστροφικού αυτού φαινομένου.
Ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας, αποδείχθηκε εν τέλει και εκ του αποτελέσματος, ότι κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τη λήξη της προηγούμενης αντιπυρικής περιόδου μέχρι και την έναρξη της τρέχουσας αντιπυρικής περιόδου, δεν κατόρθωσε, όπως επιβάλλονταν εκ του νόμου και της αποστολής του αλλά και των σχετικών Εγκυκλίων της ΓΓΠΠ, να είναι στην πράξη – και όχι επί ασκήσεως - κατάλληλα και έγκαιρα προετοιμασμένος και επαρκώς επιχειρησιακά οργανωμένος και να βρίσκεται πάντοτε ετοιμοπόλεμος και σε κατάσταση αυξημένης ετοιμότητας, όταν οι περιστάσεις το απαιτούν, όπως πχ όταν ο δείκτης κινδύνου πυρκαγιάς σε μια περιοχή, όπως για παράδειγμα στην Αττική την 23η Ιουλίου 2018, είναι υψηλός (Κατηγορία Κινδύνου 4), προκειμένου να αντιμετωπίσει και γενικά να διαχειριστεί ταυτόχρονα και μάλιστα στην ίδια ή έστω και σε άλλη Περιφέρεια ταυτόχρονα δύο μεγάλες καταστροφές, λόγω δασικών πυρκαγιών και με την έκταση και ένταση σαν αυτές που εκδηλώθηκαν στην Κινέτα και στο Νταού Πεντέλης – Καλλιτεχνούπολη - Ν. Βουτζά – Μάτι – Κόκκινο Λιμανάκι. Και αυτό στην προκειμένη περίπτωση δεν ήταν απλά μόνο εμφανέστατο στις καταστροφικές πυρκαγιές της 23 Ιουλίου 2018, ότι δηλαδή ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας, ως αρμόδιος μηχανισμός του Κράτους για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών και λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και διαχείρισης των συνεπειών λόγω δασικών πυρκαγιών, έτσι ώστε να υπάρχει άμεσος έλεγχος αυτών που ενδέχεται να εκδηλωθούν κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, δεν ήταν προετοιμασμένος για τη λήψη κατάλληλων μέτρων και ανάληψη αποτελεσματικών δράσεων, αλλά πρωτίστως και το σημαντικότερο είχε άμεσες επιπτώσεις στις απώλειες εκ της συγκεκριμένης καταστροφής, που απολογιστικά μέχρι σήμερα αριθμούν 96 ανθρώπινα θύματα, 31 άλλους σοβαρά τραυματίες καθώς και μεγάλης έκτασης ζημιές σε δομές, υποδομές και περιουσίες πολιτών και το φυσικό περιβάλλον».
Ολόκληρο το πόρισμα