Πυρόσβεση με σαράβαλα και ελλείψεις που... καίνε

Οι μεγάλες πυρκαγιές των τελευταίων ημερών έφεραν για μία ακόμη φορά στην επιφάνεια τα σοβαρά προβλήματα του μηχανισμού, καθώς τα πυροσβεστικά μέσα που διαθέτει η χώρα είναι γερασμένα και ανεπαρκή, με αποτέλεσμα να μένουν ακινητοποιημένα τις κρίσιμες στιγμές

Την περασμένη Τετάρτη, όταν η φωτιά στην Πάτρα ήταν σε πλήρη εξέλιξη, είχαν δηλώσει ετοιμότητα το πρωί 15 αεροπλάνα για όλη την Ελλάδα. Από αυτά τα 7 δήλωσαν βλάβη προς το μεσημέρι και καθηλώθηκαν.

Τις αντοχές του συστήματος δασοπυρόσβεσης δοκίμασαν οι μεγάλες πυρκαγιές των τελευταίων ημερών, αναδεικνύοντας για άλλη μια φορά τις σοβαρές ελλείψεις και τα χρονίζοντα προβλήματα. Γερασμένα καναντέρ και πυροσβεστικά οχήματα, σύγχρονα ελικόπτερα που μένουν καθηλωμένα, παράλογη γραφειοκρατία, πολιτικές αστοχίες, ελλιπέστατη πρόληψη και τα ψαλίδια της οικονομικής κρίσης συνθέτουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που δημιουργεί ισορροπίες τρόμου στα πύρινα μέτωπα.

Αξιωματικοί του πυροσβεστικού σώματος δηλώνουν πως αν χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε δύο μεγάλες φωτιές συγχρόνως, τότε το πρόβλημα θα είναι μεγάλο. «Η φωτιά στην Αχαΐα απέδειξε πως αν έχουμε δυο μεγάλες πυρκαγιές σε διαφορετικά σημεία της χώρας ταυτόχρονα και μάλιστα μακριά από την Αθήνα, θα είναι δύσκολο να τις αντιμετωπίσουμε», τονίζει ο πρόεδρος της Ενωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος, Γιάννης Σταμούλης.

Οπως ο ίδιος συμπληρώνει «δυστυχώς φέτος είμαστε σε χειρότερη κατάσταση από άλλες χρονιές, καθώς ακόμη και τα έργα πρόληψης ξεκίνησαν στο και δέκα»... Ο ίδιος ο υπ. Προστασίας του Πολίτη, Νίκος Δένδιας, πρόσφατα παραδέχτηκε πως τα πυροσβεστικά μέσα που διαθέτει η χώρα δεν είναι επαρκή.

Σε χαμηλά επίπεδα
«Θεωρητικά, έχουμε 21 αεροσκάφη και τα 3 από αυτά είναι εκτός λειτουργίας, άρα ξεκινάμε με 18. Αν δείτε τους πίνακες καθημερινής δυνατότητας χρήσης των αεροσκαφών, θα διαπιστώσετε πως είναι μάλλον σε χαμηλά επίπεδα. Χθες ας πούμε είχαμε 10 διαθέσιμα, πριν δύο ημέρες είχαμε 11», δήλωνε πρόσφατα στη Βουλή.

Πράγματι, όπως λένε και αξιωματικοί του πυροσβεστικού σώματος, τα διαθέσιμα αεροπλάνα για πυρόσβεση κυμαίνονται γύρω στα 14 με 16 καθημερινά, ενώ κατά τη διάρκεια της ημέρας ο αριθμός αυτός μπορεί να πέσει κι άλλο. Την περασμένη Τετάρτη για παράδειγμα, όταν η φωτιά στην Πάτρα ήταν σε πλήρη εξέλιξη, είχαν δηλώσει ετοιμότητα το πρωί 15 αεροπλάνα για όλη την Ελλάδα. Από αυτά τα 7 δήλωσαν βλάβη προς το μεσημέρι και καθηλώθηκαν. Λίγο αργότερα επισκευάστηκαν τα τρία με αποτέλεσμα να επιχειρούν το απόγευμα 11.

Σημαντική πληγή για το Πυροσβεστικό Σώμα είναι τα φθαρμένα ελαστικά των υδροφόρων οχημάτων. Οπως καταγγέλλουν συνδικαλιστές, η τελευταία προμήθεια ελαστικών χρονολογείται από το 2008.

Οπως εξηγούν αξιωματικοί της πυροσβεστικής, από τα 21 καναντέρ, μόνο τα 8 είναι σύγχρονα και αρκετά αξιόπιστα. Τα υπόλοιπα 13 είναι παλιάς τεχνολογίας και έχουν κατασκευαστεί τη δεκαετία του 1970. «Πετάνε, αλλά βγάζουν ζημιές. Οταν επικρατούν πολύ υψηλές θερμοκρασίες εμφανίζουν προβλήματα στην απογείωση», λένε πυροσβέστες. Από τα 7 αεροσκάφη που δήλωσαν ζημιές και καθηλώθηκαν το μεσημέρι της περασμένης Τετάρτης, τα 6 ανήκουν σε αυτή την ομάδα των παλιών αεροσκαφών...

Στον εναέριο στόλο συγκαταλέγονται και 18 Πετζετέλ τα οποία όμως είναι μικρά και πρέπει να γυρνούν στο αεροδρόμιο για ανεφοδιασμό, όπως επίσης και 10 ελικόπτερα, αντί για 12 που νοικιάζαμε κάθε χρόνο. Καθηλωμένα ωστόσο παραμένουν από το 2009 τα 5 σύγχρονα, ιδιόκτητα ελικόπτερα της πυροσβεστικής (τρία BK-117 και δύο Σούπερ Πούμα) η ιστορία των οποίων είναι τυπική ιστορία τρέλας ελληνικού Δημοσίου.

Η Πυροσβεστική έχει ακόμη στον στόλο της παμπάλαια οχήματα, πολλά εκ των οποίων τα «κληρονόμησε» όταν ανέλαβε τη δασοπυρόσβεση από τη Δασική Υπηρεσία το 1998.

Αποκτήθηκαν πριν μερικά χρόνια, 15 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί εκπαιδεύτηκαν ως χειριστές τους και τελικά μένουν καθηλωμένα και ανενεργά. «Τα ελικόπτερα συντηρούσε η Ολυμπιακή Αεροπορία. Οταν έκλεισε η τεχνική της βάση, ακολούθησε ένας δαίδαλος διαγωνισμών, απευθείας αναθέσεων, δικαστικών εμπλοκών και διώξεων. Τελικά τα ελικόπτερα καθηλώθηκαν και οι πιλότοι μετατέθηκαν σε άλλες υπηρεσίες», εξηγούν αξιωματικοί του Σώματος.

Ετσι, αν και βρέθηκε τελικά λύση για την τεχνική συντήρησή τους δεν μπορούν να πετάξουν, αφού οι πιλότοι έμειναν χωρίς ώρες πτήσης και πρέπει να ανανεώσουν τα πτυχία τους. Οπως εκτιμούν αξιωματικοί του Σώματος απαιτούνται περίπου 100.000 ευρώ για την επανεκπαίδευσή τους. Ισως και περισσότερα...

Ανω των 26 ετών είναι το 20% των υδροφόρων οχημάτων που διαθέτει το πυροσβεστικό σώμα. Στη φωτογραφία διακρίνεται η «ταυτότητα» οχήματος στην Αττική με έτος κατασκευής το 1984.

Πρόσφατα το αρχηγείο της Π.Υ. προχώρησε σε προκήρυξη διαγωνισμού για την πρόσληψη ιδιωτών κυβερνητών, ο οποίος λήγει στις 25 Ιουλίου. Οπως λένε αξιωματικοί πυροσβέστες, ακόμη κι αν ο διαγωνισμός τελεσφορήσει τα ελικόπτερα δύσκολα θα πετάξουν πριν από τα μέσα Αυγούστου.

Για τα... παλιατζίδικα
Εκτός λειτουργίας το 20% των οχημάτων από βλάβες και φθαρμένα ελαστικά

Ανω των 26 ετών είναι -σύμφωνα με πληροφορίες- το 20% των υδροφόρων οχημάτων που διαθέτει το Πυροσβεστικό Σώμα, ενώ υπάρχει και ένα 8% που χρησιμοποιούνται άνω της 30ετίας. Μόνο το 17% είναι οχήματα έως 5 ετών, το 21% έχουν ηλικία 6-10 ετών, το 15% είναι 11-15 ετών, το 22% 16-20 ετών, το 5% 21-25 ετών και τα υπόλοιπα παλιότερα.

«Αυτό συνιστά διπλό πρόβλημα. Από τη μια έχουμε έναν μεγάλο αριθμό παλιών οχημάτων με ακριβή και δύσκολη συντήρηση και από την άλλη υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να μην μπορούμε επιχειρησιακά να τα χρησιμοποιήσουμε όταν τα χρειαζόμαστε» σημειώνει ο κ. Σταμούλης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Παντελεάκου, το ποσοστό των οχημάτων που βρίσκονται εκτός λειτουργίας λόγω βλαβών και φθαρμένων ελαστικών αγγίζει πανελλαδικά το 20%.

Τα φθαρμένα ελαστικά είναι μια άλλη πληγή του συστήματος. Σύμφωνα με τον κ. Παντελεάκο, η τελευταία προμήθεια ελαστικών από το ελληνικό Δημόσιο χρονολογείται από το 2008. Από τότε τα πυροσβεστικά οχήματα αλλάζουν λάστιχα με χορηγίες, δωρεές κ.λπ.

«Το ζήτημα έχει μπλέξει σε ατέρμονους διαγωνισμούς, με αποτέλεσμα να μην έχει αγοραστεί ούτε ένα ελαστικό από το Σώμα και οι αντικαταστάσεις να γίνονται μόνο από δωρεές, που φυσικά δεν επαρκούν και γι' αυτό ένας μεγάλος αριθμός οχημάτων βρίσκονται εκτός λειτουργίας» σχολιάζει ο κ. Σταμούλης.

Η κατάσταση επιτείνεται από το γεγονός ότι τα κονδύλια για τα έργα πρόληψης -καθαρισμοί, πυροφύλακες, υδραυλικά συστήματα κ.ά.- δόθηκαν φέτος στους δήμους με πολύ μεγάλη καθυστέρηση. Οπως διαβεβαιώνει και ο πρόεδρος Πανελλήνιας Ενωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων, Νίκος Μπόκαρης, «η δημοσιονομική ένδεια έχει επηρεάσει και την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, για την οποία πάντα τα χρήματα ήταν περιορισμένα.

Οι δασικές υπηρεσίες δεν έχουν τα απαιτούμενα χρήματα για να κάνουν έργα καθαρισμών δασικών δρόμων, βελτιώσεις κρουνών υδροληψίας κ.ά.». Ενδεικτικό είναι πως φέτος έχουν μειωθεί κατά 15% τα διαθέσιμα κονδύλια στον προϋπολογισμό του Πυροσβεστικού Σώματος, ενώ πέρυσι η μείωση ήταν 30%.

Από το 2008 έχουν να γίνουν προσλήψεις
4.215 άτομα λιγότερα στο πυροσβεστικό σώμα

Σε τρία... μέλη έχει χωριστεί το πυροσβεστικό σώμα της χώρας, αφού μόνιμοι, εποχικοί συμβασιούχοι και πυροσβέστες 5ετούς θητείας δεν έχουν το ίδιο εργασιακό καθεστώς, με αποτέλεσμα να προκύπτουν πρόσθετα εμπόδια στη διαχείριση των πυρκαγιών.

«Σήμερα (σ.σ. την Τετάρτη) που φλέγεται η Πάτρα δεν μπορεί να μετακινηθεί κανένας συμβασιούχος από άλλη πόλη για να βοηθήσει στην επιχείρηση κατάσβεσης, επειδή δεν έχει εγκριθεί ακόμη το κονδύλι για τα εκτός έδρας των συμβασιούχων», δήλωνε χαρακτηριστικά ο κ. Σταμούλης.

Ενδεικτικό είναι πως το κονδύλι για τα εκτός έδρας των πυροσβεστών 5ετούς θητείας εγκρίθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, μόλις πριν από λίγες ημέρες, μετά την εκδήλωση της φωτιάς στην Πάτρα. Αντίστοιχα, το κονδύλι για τα εκτός έδρας των συμβασιούχων εποχικών φέρεται να υπεγράφη κι αυτό στα τέλη της περασμένης εβδομάδας.

«Υπήρξε περίπτωση κατά την οποία πυροσβεστικό όχημα έφυγε από την Αθήνα για να ενισχύσει τη δύναμη της Πάτρας και στον δρόμο άλλαξε προσωπικό, κατέβηκαν οι 5ετείς και ανέβηκαν μόνιμοι, για να πάνε στην Αχαΐα», σημείωναν χαρακτηριστικά την περασμένη Τετάρτη αξιωματικοί του Σώματος.

Δεν μπορούσαν να μετακινηθούν
Οπως οι ίδιοι πρόσθεταν, από την Ηλεία, για παράδειγμα, δεν μπορούσαν να τρέξουν ενισχυτικά την πρώτη μέρα της φωτιάς όλες οι δυνάμεις, καθώς οι 5ετείς δεν μπορούσαν να μετακινηθούν από την περιοχή τους...

Κάτι αντίστοιχο ισχύει για τις νυχτερινές ώρες, τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες. Σύμφωνα με πληροφορίες, για τον κάθε συμβασιούχο έχουν προς το παρόν εγκριθεί κονδύλια για 15 ώρες νυχτερινά και 45 ώρες Κυριακής, ενώ για τους 5ετείς έχουν εγκριθεί 11 ώρες νυχτερινά στον καθένα και 42 ώρες κυριακάτικα. Αυτό σημαίνει πως οι αξιωματικοί ενδέχεται να μην μπορούν να αξιοποιήσουν τους εποχικούς συμβασιούχους και τους πυροσβέστες 5ετούς υποχρέωσης όπως επιχειρησιακά επιθυμούν τη στιγμή της φωτιάς.

Τις στιγμές της κρίσης κανείς δεν εγκαταλείπει το μέτωπο, λένε μόνιμοι αξιωματικοί και συμβασιούχοι. Σε περίπτωση, ωστόσο, ατυχήματος όλοι μένουν ακάλυπτοι και εκτεθειμένοι, ενώ αξιωματικοί που θα απασχολήσουν εκτός ωραρίου συμβασιούχους και 5ετείς κινδυνεύουν να βρεθούν κατηγορούμενοι στα δικαστήρια, όπως έχει άλλωστε συμβεί ουκ ολίγες φορές στο παρελθόν.

Και σαν να μην έφταναν αυτά, τα κενά, σύμφωνα με συνδικαλιστές, σε μόνιμο προσωπικό ανέρχονται σε 4.215 άτομα, αφού δεν έχουν γίνει προσλήψεις από το 2008. Η δύναμη του πυροσβεστικού σώματος για τη δασοπυρόσβεση αριθμεί περίπου 14.400 άτομα. Από αυτά μόνιμο προσωπικό είναι τα 8.495. Οι 4.000 έχουν προσληφθεί ως υπάλληλοι 5ετούς θητείας, ενώ όψιμα προστέθηκαν και 1.906 εποχικοί.

Οι καθυστερήσεις που πάντοτε υπήρξαν εγγενές πρόβλημα του σχεδιασμού δασοπυρόσβεσης ενισχύθηκαν φέτος από την παρατεταμένη πολιτική αστάθεια. Οι απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις έβαλαν πρόσθετο φρένο στους διαγωνισμούς και τις προσλήψεις.

«Μετά τις μεγάλες καταστροφές που έζησε η χώρα τα τελευταία χρόνια, ουδείς έσκυψε σοβαρά να αξιολογήσει το σύστημα πυροπροστασίας, που διακρίνεται από αναχρονιστικότητα», δηλώνει ο κ. Σταμούλης. Οπως ο ίδιος λέει, πριν από μερικά χρόνια είχε συσταθεί υπηρεσιακή επιτροπή για να εξετάσει τις προοπτικές ανανέωσης του στόλου αεροπυρόσβεσης. «Αν και η έκθεση ολοκληρώθηκε, δεν αξιολογήθηκε και δεν υλοποιήθηκε ποτέ».

ethnos