Στα θεμέλια της ευρωζώνης κρύβεται ένα παράδοξο. Κυβερνήσεις εντός της νομισματικής ένωσης δεν διαθέτουν μια κεντρική τράπεζα που να τις «φυλάει», ενώ η κεντρική τράπεζα δεν έχει μια κυβέρνηση που να τη στηρίξει.
Αυτό το παράδοξο δεν μπορεί να εξαλειφθεί χωρίς θεμελιώδεις θεσμικές αλλαγές.
Όμως υπάρχουν βήματα που τα κράτη μέλη μπορούν να κάνουν για να βελτιώσουν ορισμένες από τις αρνητικές επιπτώσεις. Ένα βήμα που σκεφτήκαμε κατά τη διάρκεια της θητείας μου στο Ελληνικό υπουργείο Οικονομικών επικεντρώνονταν στη χρόνια έλλειψη ρευστότητας ενός οικονομικά πιεσμένου δημόσιου τομέα και της επίπτωσή της στον ιδιωτικό τομέα που υποφέρει εδώ και πολύ καιρό.
Δεδομένης της απουσίας μιας κεντρικής τράπεζας που θα στηρίζει τις προσπάθειες του κράτους, οι καθυστερούμενες οφειλές της Ελληνικής κυβέρνησης προς τον ιδιωτικό τομέα (σε ιδιώτες και σε εταιρείες) από το 2008 είναι αενάως αποπληθωριστικές.
Πράγματι, οι καθυστερούμενες οφειλές - λόγω των σημαντικά καθυστερημένων επιστροφών του ΦΠΑ και του φόρου εισοδήματος και των πληρωμών προς τους προμηθευτές- ξεπερνούσαν διαρκώς το 3% του ΑΕΠ για πέντε χρόνια. Εν τω μεταξύ, η επίπτωση της ανατροφοδότησης (feedback effect) δίνει ώθηση στις φορολογικές καθυστερήσεις που, με τη σειρά τους, ενισχύουν τον κύκλο της γενικευμένης έλλειψης ρευστότητας.
Η απλή ιδέα μας ήταν να επιτρέψουμε την πολυμερή ακύρωση των καθυστερούμενων οφειλών μεταξύ του κράτους και του ιδιωτικού τομέα, χρησιμοποιώντας την υπάρχουσα πλατφόρμα πληρωμών της ΓΓΔΕ.
Θα μπορούσε να δημιουργηθεί ανά ΑΦΜ ένας αντίστροφος λογαριασμός στην ιστοσελίδα της ΓΓΔΕ και να πιστωθεί με καθυστερούμενες οφειλές του κράτους προς ιδιώτες ή οργανισμούς. Οι κάτοχοι των ΑΦΜ θα μπορούσαν να μεταφέρουν credits από τον αντίστροφο λογαριασμό είτε προς το κράτος (αντί της καταβολής φόρου) ή σε οποιονδήποτε άλλον αντίστροφο λογαριασμό ΑΦΜ.
Ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, πως το κράτος χρωστά 1 εκατ. ευρώ στην Εταιρεία Α και η εταιρεία χρωστά 30.000 σε έναν υπάλληλο συν άλλα 500.000 στην Εταιρεία Β που της παρείχε αγαθά και υπηρεσίες. Ο υπάλληλος και η Εταιρεία Β επίσης χρωστούν, αντίστοιχα, φόρους 10.000 ευρώ και 200.000 ευρώ στο κράτος.
Στην περίπτωση αυτή, το προτεινόμενο σύστημα θα έδινε την δυνατότητα για άμεση ακύρωση καθυστερούμενων οφειλών ύψους τουλάχιστον 210.000 ευρώ. Ξαφνικά, μια οικονομία όπως η Ελληνική θα αποκτούσε σημαντικό βαθμό ελευθερίας εντός της υπάρχουσας Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης.
Σε μια δεύτερη φάση ανάπτυξης που δεν είχαμε τον χρόνο να εξετάσουμε σωστά, οι εφαρμογές των smartphones και οι κάρτες των πολιτών θα μπορούσαν να προσθέσουν έναν βαθμό ευελιξίας και προσβασιμότητας που θα εγγυούνταν μια ευρεία υιοθέτηση.
Το προβλεπόμενο σύστημα πληρωμών θα μπορούσε να αναπτυχθεί για να υποκαταστήσει την απουσία πλήρως λειτουργικών αγορών δημοσίου χρέους, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια μιας πιστωτικής κρίσης όπως αυτή που πλήττει την Ελλάδα από το 2010.
Φορείς του ιδιωτικού τομέα θα μπορούσαν να είναι επιλέξιμοι για την απόκτηση credits από την ιστοσελίδα της ΓΓΠΣ, χρησιμοποιώντας τον κανονικό τους τραπεζικό λογαριασμό, και να τα προσθέσουν στον αντίστροφο λογαριασμό τους. Αυτά τα credits θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μετά, ας πούμε, από έναν χρόνο για σβήσουν μελλοντικοί φόροι με έκπτωση (για παράδειγμα, 10%).
Όσο θα υπήρχε πλαφόν στα συνολικά φορολογικά credits και το μέγεθός τους ήταν απόλυτα διαφανές, το αποτέλεσμα θα ήταν μια δημοσιονομικά υπεύθυνη αύξηση της ρευστότητας του κράτους και μια ταχύτερη επιστροφή στις αγορές χρήματος στην οποία οι κυβερνήσεις, όπως η ελληνική, έχουν απολέσει την πρόσβαση.
Καθώς παρέδιδα τα ηνία του υπουργείου Οικονομικών στον φίλο μου Ευκλείδη Τσακαλώτο στις 6 Ιουλίου, παρουσίασα έναν πλήρη απολογισμό των projects του υπουργείου, τις προτεραιότητες και τα επιτεύγματα κατά την διάρκεια της 5μηνης θητείας μου. Το νέο σύστημα πληρωμών που περιγράφεται εδώ ήταν μέρος αυτής της παρουσίασης. Κανένα μέλος του Τύπου δεν έδωσε σημασία.
Όταν όμως μια τηλεφωνική συζήτηση με έναν μεγάλο αριθμό διεθνών επενδυτών, που είχε οργανωθεί από τον φίλο μου Norman Lamont και τον David Marsh του επίσημου φόρουμ νομισματικών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, διέρρευσε παρά τον κανόνα Chatham House στον οποίον συμφωνήσαμε με τους ακροατές, ο Τύπος έκανε πάρτι. Καθώς είναι προσηλωμένος στην απεριόριστη ειλικρίνεια και την πλήρη διαφάνεια, έδωσα στο OMF IF άδεια να δημοσιοποιήσει τις καταγεγραμμένες συνομιλίες.
Αν και κατανοώ τον ενθουσιασμό του Τύπου που απορρέει από ορισμένα στοιχεία αυτής της συνδιαλλαγής, όπως το ότι έπρεπε να εξετάσω ανορθόδοξους τρόπους για να αποκτήσω τρόπους στα συστήματα του υπουργείου μου, υπάρχει μόνο ένα ζήτημα που έχει σημασία από την άποψη του δημοσίου συμφέροντος.
Υπάρχει ένας ειδεχθής περιορισμός εθνικής κυριαρχίας που έχει επιβληθεί από την τρόικα των δανειστών στους Έλληνες υπουργούς, στους οποίους απαγορεύεται η πρόσβαση σε τμήματα των υπουργείων τους που είναι ζωτικής σημασίας για την εφαρμογή καινοτόμων πολιτικών.
Όταν η απώλεια κυριαρχίας, λόγω μη βιώσιμου επίσημου χρέους, φέρνει πολιτικές κάτω του βέλτιστου σε κράτη που είναι ήδη πιεσμένα, τότε κάποιος γνωρίζει πως υπάρχει κάτι σάπιο στο βασίλειο του ευρώ.
euro2day
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου