Τελεσίγραφο από Κομισιόν στην Ελλάδα: Αλλάξτε τη νομοθεσία για τις απάτες, αλλιώς παραπομπή στο Ευρωδικαστήριο

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι απέστειλε επιστολή αιτιολογημένης γνώμης στην Ελλάδα, καθώς δεν μετέφερε σωστά στο εθνικό της δίκαιο την οδηγία περί καταπολέμησης της απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης (γνωστή ως οδηγία ΠΟΣ).

Αυτοί οι κανόνες, από τη μια πλευρά, ενισχύουν το επίπεδο προστασίας του προϋπολογισμού της ΕΕ με την εναρμόνιση των ορισμών, των κυρώσεων και των προθεσμιών παραγραφής για τα ποινικά αδικήματα που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Από την άλλη πλευρά, θεμελιώνουν τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO).

Τον Δεκέμβριο του 2021, η Επιτροπή απέστειλε για πρώτη φορά προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα. Μετά από ανάλυση των απαντήσεων των ελληνικών αρχών, κατέληξε ότι η Ελλάδα δεν έχει μεταφέρει σωστά στο εθνικό της δίκαιο τις διατάξεις της οδηγίας που καθορίζουν την έννοια της «παθητικής δωροδοκίας» και του «δημόσιου λειτουργού».

Επιπλέον, παρατήρησε ότι ορισμένες διατάξεις που ενέκρινε η Ελλάδα περιορίζουν την αποτελεσματικότητα και την αποτρεπτικότητα των κυρώσεων που προβλέπονται για ποινικά αδικήματα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας.

Επομένως, η Επιτροπή αποφάσισε να εκδώσει αιτιολογημένη γνώμη προς την Ελλάδα, δίνοντάς της προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσει και να διορθώσει τις ανεπάρκειες που παρατηρήθηκαν. Σε διαφορετική περίπτωση, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να οδηγήσει την υπόθεση στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ποιος είναι ο σκοπός της οδηγίας

Ο σκοπός της οδηγίας είναι η δημιουργία ενός ισχυρότερου και πιο εναρμονισμένου συστήματος με ελάχιστους κοινούς κανόνες, με στόχο την αποτελεσματική καταπολέμηση του εγκλήματος που επηρεάζει τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και την καλύτερη προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ και των χρημάτων των φορολογουμένων της ΕΕ.

Καλύπτονται τα εξής:

• απάτη και άλλα ποινικά αδικήματα, όπως διαφθορά, υπεξαίρεση ή νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τα οποία θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ – δηλαδή τον προϋπολογισμό της ΕΕ, τους προϋπολογισμούς των θεσμικών και λοιπών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ που έχουν θεσπιστεί με τις Συνθήκες, ή τους προϋπολογισμούς που διαχειρίζονται και εποπτεύουν άμεσα ή έμμεσα τα εν λόγω όργανα και οι οργανισμοί·
• σοβαρά αδικήματα κατά του κοινού συστήματος φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), όπως είναι η αλυσιδωτή απάτη ΦΠΑ* δηλαδή τα αδικήματα θεωρούνται σοβαρά όταν συνδέονται με την επικράτεια δύο ή περισσότερων κρατών μελών της ΕΕ και αφορούν συνολική ζημία τουλάχιστον 10 000 000 ευρώ.

Επιπλέον, η οδηγία θεσπίζει κοινούς κανόνες για τις κυρώσεις και τις προθεσμίες παραγραφής σχετικά με τα ποινικά αδικήματα που καλύπτει.

Καθένα από τα παρακάτω αδικήματα ορίζεται σε επίπεδο ΕΕ:

• Απάτη εκ προθέσεως σχετικά με τις δαπάνες που σχετίζονται με τη σύναψη συμβάσεων και τις δαπάνες που δεν σχετίζονται με τη σύναψη συμβάσεων, καθώς και όσον αφορά τα έσοδα που προκύπτουν από τους ιδίους πόρους ΦΠΑ και άλλα έσοδα.
• Νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες όπως ορίζεται στην οδηγία (ΕΕ) 2015/849.
• Παθητική και ενεργητική δωροδοκία, όταν τελούνται εκ προθέσεως.
• Υπεξαίρεση, όταν τελείται εκ προθέσεως.

Επιπλέον, η οδηγία ορίζει τους «δημόσιους λειτουργούς», περιλαμβάνοντας υπαλλήλους της ΕΕ και εθνικούς δημόσιους υπαλλήλους σε κράτη μέλη, και ο ορισμός αυτός σχετίζεται με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τη δωροδοκία και την υπεξαίρεση.

Σύμφωνα με την οδηγία, τα ποινικά αδικήματα εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, ενός ανεξάρτητου οργάνου της ΕΕ που διαθέτει την εξουσία να διεξάγει έρευνες και να ασκεί διώξεις για τέτοια εγκλήματα. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει την εξουσία να παραπέμπει τα περιστατικά ενώπιον της δικαιοσύνης πριν από τα αρμόδια εθνικά δικαστήρια.

Σε όλα τα κράτη μέλη, εκτός της Δανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, τα παραπάνω αδικήματα θα τιμωρούνται ως ποινικά αδικήματα, συμπεριλαμβανομένης της απόπειρας, της υποκίνησης, της υποβοήθησης και της συνέργειας στη διάπραξή τους.

Επιπλέον, τα νομικά πρόσωπα θα πρέπει να φέρουν ευθύνη για οποιοδήποτε ποινικό αδίκημα διαπράχθηκε προς όφελός τους, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας για την ποινική δίωξη των προσώπων που είναι οι δράστες ή που φέρουν αποκλειστική ευθύνη.

Όσον αφορά τις κυρώσεις, η οδηγία ορίζει τις ελάχιστες ποινικές κυρώσεις ως «αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές».

Αυτές οι κυρώσεις περιλαμβάνουν μέγιστη ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τεσσάρων ετών σε τρεις βασικές περιπτώσεις:

• Όταν η οικονομική ζημία στον προϋπολογισμό της ΕΕ υπερβαίνει το όριο των 100.000 ευρώ.
• Σε περιπτώσεις σοβαρών αδικημάτων κατά του κοινού συστήματος ΦΠΑ.
• Σε άλλες σοβαρές περιστάσεις που ορίζονται από το εθνικό δίκαιο.
• Σε περιπτώσεις που η οικονομική ζημία δεν υπερβαίνει τα 10.000 ευρώ, τα κράτη μέλη μπορούν να επιβάλουν κυρώσεις που δεν είναι ποινικής φύσης.

Όσον αφορά τα νομικά πρόσωπα, η οδηγία προβλέπει διάφορα άλλα είδη κυρώσεων εκτός από χρηματικές ποινές, συμπεριλαμβανομένων ποινών μη ποινικής φύσης.

ieidiseis