«Επιτροπή Παρασκευόπουλου»: Ουτοπική η πλήρης εξαφάνιση της ανομίας στα πανεπιστήμια

«Ουτοπικός στόχος» χαρακτηρίζεται η πλήρης εξαφάνιση οποιασδήποτε παραβατικής συμπεριφοράς στο ακαδημαϊκό περιβάλλον στο πόρισμα της Επιτροπής για την ακαδημαϊκή ελευθερία και ειρήνη –της λεγόμενης και «Επιτροπής Παρασκευόπουλου»-, το οποίο εστιάζει στα ζητήματα της βίας, των ναρκωτικών και των καταλήψεων.

Το πόρισμα παρέδωσε χθες Τετάρτη ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης Νίκος Παρασκευόπουλος στον υπουργό Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου.

«Η ευρυθμία διαταράσσεται από φαινόμενα παραβατικότητας» – «Δυσκολότερη η κατάσταση στα μεγάλα πανεπιστήμια»

Όπως σημειώνεται στο πόρισμα, η ευρυθμία στα πανεπιστήμια σε αρκετές περιπτώσεις διαταράσσεται από φαινόμενα παραβατικότητας, τα οποία άλλοτε έχουν χαρακτήρα ατομικών προσβολών  και  άλλοτε  φθάνουν  στην  πρόκληση  δυσλειτουργιών στις πανεπιστημιακές δραστηριότητες.

Τονίζεται ότι η πλήρης εξαφάνιση της ανομίας είναι ουτοπικός στόχος, ωστόσο θεωρείται εφικτή «η διασφάλιση ενός πεδίου με μειωμένη παραβατικότητα συγκριτικά με τον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο, ώστε να αναπτύσσονται ελεύθερα οι ακαδημαϊκές λειτουργίες».

Σύμφωνα με την Επιτροπή, τα  σχετικά  προβλήματα  άλλοτε  αφορούν  όλα  τα  ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα κι άλλοτε εντοπίζονται σε ορισμένα από αυτά, κατεξοχήν των μεγάλων πόλεων, με την κατάσταση στα μεγάλα πανεπιστήμια να χαρακτηρίζεται πιο δύσκολη.

«Δεν ευσταθεί η εντύπωση ότι τα πανεπιστήμια είναι νησίδες εγκλήματος»

Ωστόσο, κατά τις εργασίες της Επιτροπής, έγινε δεκτό ότι το πανεπιστήμιο, παρότι δεν είναι στεγανό απέναντι στο κοινωνικό περιβάλλον, δεν αποτελεί  χώρο  άσκησης  επικίνδυνων  δραστηριοτήτων. Παράλληλα, τονίστηκε ότι «η προκαλούμενη κάποτε από μέρος του τύπου εντύπωση ότι τα πανεπιστήμια είναι νησίδες ή άντρα εγκλήματος, δεν ευσταθεί».

Μπορεί να είναι αποτελεσματικός ο θεσμός του ασύλου – Οι χωρίς λόγο επεμβάσεις αλλά και η απουσία της δημόσιας δύναμης θα πολλαπλασίαζαν  τα  προβλήματα 

Στο πόρισμα τονίζεται επιπλέον ότι «οι ακραίες επιλογές, αφενός της διαρκούς και χωρίς σοβαρό λόγο επέμβασης της δημόσιας  δύναμης,  αφετέρου  της  παντελούς  απουσίας  της,  προφανώς  θα πολλαπλασίαζαν  τα  προβλήματα  και  τις  δυσλειτουργίες.  Επομένως,  ένας ρυθμιστικός αυτών των επεμβάσεων θεσμός, όπως το πανεπιστημιακό άσυλο, μπορεί να είναι αποτελεσματικός». Σημειώνεται, δε, ότι «ο θεσμός του ασύλου δεν πρέπει ούτε να υποτιμάται, ούτε να υπερτιμάται».

Μάθημα «εξαρτήσεων» για τα ναρκωτικά

Για το ζήτημα των ναρκωτικών, προτείνεται  από την Επιτροπή η  δημιουργία  συμβουλευτικών  σταθμών  ψυχοκοινωνικής στήριξης φοιτητών, σε κάθε πανεπιστήμιο που διαπιστώνει τη σχετική ανάγκη.

Προτείνεται  επίσης να  εξεταστεί  η ένταξη  του  μαθήματος των  εξαρτήσεων  στα Τμήματα  της  Ιατρικής,  Ψυχολογίας,  Κοινωνικής  Εργασίας,  Νοσηλευτικής, Παιδαγωγικών, Κοινωνιολογίας, Νομικής στο πρόγραμμα σπουδών τους, ώστε να οι απόφοιτοί τους να έχουν λάβει σχετική εκπαίδευση όπως γίνεται αντίστοιχα στον ευρωπαϊκό και στο διεθνή χώρο. Επίσης, κρίνεται σημαντική η εξειδίκευση σε αυτόν τον τομέα, με την ανάπτυξη συνθετικών μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών στο συγκεκριμένο αντικείμενο.

Παράλληλα, προτείνεται η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων και σχετικών εγχειριδίων για την δυναμική του προβλήματος της χρήσης ουσιών το οποίο εξελίσσεται κοινωνικά και ιστορικά αλλά και τις δυνατότητες πρόληψης και ψυχοκοινωνικής παρέμβασης. Επίσης, προτείνεται η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των στελεχών των σωμάτων ασφαλείας και των υπαλλήλων φύλαξης ΑΕΙ σε θέματα διαχείρισης του ρόλου τους. 

Όπως τονίζεται στο πόρισμα, η λειτουργία προγραμμάτων υποκατάστασης χρειάζεται να γίνεται όχι εντός αλλά στο πλαίσιο της ευρύτερης κοινότητας που πλαισιώνει την ακαδημαϊκή καθώς η εμπειρία έδειξε τις σοβαρές δυσκολίες που σχετίζονται με τη λειτουργία, αλλά και την πρόσβαση των φοιτητών σε αντίστοιχο πρόγραμμα στο χώρο του Πανεπιστημίου. 

Παράλληλα, χρειάζεται η ανάπτυξη ισχυρού δικτύου προγραμμάτων βοήθειας στον δρόμο από εγκεκριμένους φορείς αντιμετώπισης των εξαρτήσεων περιμετρικά των Ανώτατων    Εκπαιδευτικών    Ιδρυμάτων  που  αντιμετωπίζουν  ζητήματα  χρήσης παράνομων ουσιών.

Μέτρα για τις καταλήψεις

Για τις  διαρκείς  καταλήψεις  από  εξω-πανεπιστημιακούς ιδιοκτησιών  των  ΑΕΙ,  οι  οποίες  δεν  συνδέονται  αναγκαστικά  με  ακαδημαϊκές λειτουργίες), προτείνεται άμεση  προσφυγή  των  διοικήσεων  των  ΑΕΙ  στην  προβλεπόμενη  από  το  νόμο Προστασία.

Για τις πρόσκαιρες καταλήψεις χώρων των ΑΕΙ, από φοιτητές ή/και τρίτους, και τη χρησιμοποίησή τους για αναψυχή - διασκέδαση, ιδίως, κατά τις νυκτερινές ώρες δίχως άδεια, προτείνεται:

• Δημιουργία  χώρων  αναψυχής  στα  Πανεπιστήμια,  φυλασσόμενων  και ελεγχόμενων εξωτερικά, οι οποίοι θα παραχωρούνται στους φοιτητές με άδεια του  Κοσμήτορα  της  οικείας  Σχολής    και  θα  λειτουργούν  με  ευθύνη εκπροσώπων φοιτητών.
• Έλεγχος των διοργανωτών των εκδηλώσεων για το ενδεχόμενο φοροδιαφυγής.
• Διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της υπηρεσίας φοιτητικής μέριμνας σε κάθε ΑΕΙ, ώστε  να  περιλαμβάνει  ψυχοκοινωνική  υποστήριξη  φοιτητών,  υποστήριξη καλλιτεχνικών και αθλητικών δραστηριοτήτων και αναψυχής.

Οι διαρκείς καταλήψεις, από ομάδες φοιτητών ή και τρίτων, χώρων των ΑΕΙ συνδεόμενων με ακαδημαϊκές λειτουργίες και τη χρησιμοποίησή τους ως «στέκια»,  θα  μπορούσαν σύμφωνα με την Επιτροπή να  αντιμετωπιστούν,  με  την παραχώρηση  από  την  Κοσμητεία  των  οικείων  Σχολών  χώρων  για  τους φοιτητές, οι οποίοι θα λειτουργούν υπό αυστηρούς όρους που θα θέτει η Κοσμητεία. Εφόσον δεν είναι δυνατή η ανεύρεση τέτοιων χώρων και οι διαρκείς καταλήψεις εμποδίζουν ακαδημαϊκές λειτουργίες, οι σχετικοί χώροι θα πρέπει να αποδίδονται στις Σχολές με εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας.

Για  την  αντιμετώπιση  των  διεκδικητικού  χαρακτήρα  πρόσκαιρων καταλήψεων χώρων των ΑΕΙ, από φοιτητές ή άλλες ομάδες, με ή δίχως φθορές, προτείνονται τα εξής:

• Συγκρότηση στα ΑΕΙ επιτροπής, αποτελούμενης από εκπροσώπους καθηγητών, φοιτητών και λοιπού προσωπικού, αρμόδιας για τον εντοπισμό, τη συζήτηση και  την  επίλυση  προβλημάτων  που  διαβλέπεται  ότι  θα  προκαλέσουν αναταραχές στα Πανεπιστήμια, εμποδίζοντας τη δημοκρατική λειτουργία τους.
• Σύσταση  στις  επιμέρους  Σχολές  των  ΑΕΙ  επιτροπής  αρμόδιας  για  την αντιμετώπιση τυχόν καταλήψεων σε συνεργασία με τους φοιτητές. 
• Κατάρτιση από τις Συγκλήτους των ΑΕΙ Κώδικα Δεοντολογίας για φοιτητές και καθηγητές.

Μέτρα για κλοπές, ληστείες, διακίνηση ναρκωτικών

Αναφορικά με μέτρα για κλοπές ληστείες, διακίνηση ναρκωτικών κλπ, προτείνεται:

Κλοπές

• Φωτισμός σε προαύλιους χώρους με τρόπο που να μην μπορεί να καταστραφεί.
• Ευαισθητοποίηση των φοιτητών και των εκπροσώπων τους ώστε να γίνει σαφές ότι όταν το θύμα είναι συνάδελφος ή καθηγητής δεν πλήττεται η άρχουσα τάξη, ότι όταν «θύμα» είναι το πανεπιστήμιο τα καταστρεφόμενα δεν μπορούν εύκολα και χωρίς τελική επιβάρυνση των φορολογουμένων να αντικατασταθούν.
• Δημιουργία συστήματος ιχνηλασίας για τον σταθερό και φορητό εξοπλισμό που αγοράζεται από τα ΑΕΙ (στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα ΤΕΙ).
• Συνεργασία με την αστυνομία για ενημέρωση ιδίως στο θέμα της παράνομης αγοράς ηλεκτρονικών εξαρτημάτων.

Ληστείες Χρηματαποστολών και ΑΤΜ

• Απομάκρυνση όλων των σχετικών μηχανημάτων από χώρους των ΑΕΙ.
• Εναλλακτικά εγκατάσταση των μηχανημάτων αυτών σε ειδικούς χώρους, που να μπορούν να επιτηρούνται ειδικά και ηλεκτρονικά.

Μέτρα για τη διακίνηση ναρκωτικών

Προτείνονται:

• Πρωτοβουλίες για την αποδιάρθρωση της αγοράς ναρκωτικών γύρω από τα ΑΕΙ (εστίαση στον έλεγχο της προσφοράς) μέσω:
  α) ανάλυσης κατά περίπτωση των παραγόντων που ευνοούν την ανάπτυξη της αγοράς
  β) επανεξέτασης της χορήγησης υποκαταστάτων ναρκωτικών ή ναρκωτικών για μείωση βλάβης στους πανεπιστημακούς χώρους
  γ) επίτασης ελέγχων για την αποδιάρθρωση της εφοδιαστικής αλυσίδας που περιβάλλει την κάθε λιανική αγορά, (με συστηματική χαρτογράφηση της πορείας των ουσιών από τις μικρές αποθήκες ως τους λήπτες.
• Ανάπτυξη συστημάτων street work για τον περιορισμό της βλάβης.
• Δημιουργία μονάδων ψυχοκοινωνικής στήριξης φοιτητών σε όλα τα ΑΕΙ και κατάλληλη στελέχωσή τους.
   

Γενικά μέτρα πρόληψης

• Επανεξέταση του καθεστώτος φύλαξης των χώρων ΑΕΙ. Ιδίως μπορεί να εξεταστεί η πρόσληψη των προϊσταμένων των σχετικών υπηρεσιών από τα ίδια τα ΑΕΙ, ώστε αυτά να έχουν ειδικές γνώσεις των συνθηκών. Επίσης, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη εμπειρίες συγκεκριμένων πανεπιστημίων, που αφορούν την αποτελεσματικότητα της φύλαξης από ιδιωτικές εταιρίες.
• Αναθεώρηση του πλαισίου ασφάλισης των περιουσιακών στοιχείων των πανεπιστημίων και δημοσιοποίησή του.
• Επανεξέταση του θεσμικού πλαισίου χρήσεων και προστασίας της περιουσίας των ΑΕΙ πέρα από εκείνη την περιουσία που περιλαμβάνεται σε ακαδημαϊκές και διδακτικές λειτουργίες.

Tέλος η Επιτροπή εκτιμά πως χρήσιμο είναι στο κάθε πανεπιστήμιο να συγκροτείται και να είναι διαθέσιμο ένα δίκτυο υπευθύνων, με απαραίτητη τη συμμετοχή φοιτητών, οι οποίοι να επικοινωνούν προς επίλυση των θεμάτων, υπό τον συντονισμό του πρύτανη. Επίσης, υπογραμμίζει ότι σε περίπτωση τέλεσης σοβαρών εγκλημάτων (κακουργημάτων, εγκλημάτων κατά της ζωής) η δημόσια  δύναμη επεμβαίνει αυτεπάγγελτα και ζήτημα λειτουργίας  επιτροπής  ασύλου  δεν  τίθεται.  Στην  περίπτωση  όμως  των  λοιπών εγκλημάτων (πλημμελημάτων), η Επιτροπή τονίζει η λειτουργία του ειδικά προβλεπόμενου οργάνου για τη χορήγηση της άδειας επέμβασης θα διευκολυνόταν αν μπορούσαν να διατυπωθούν κριτήρια για τις σχετικές αποφάσεις.

naftemporiki