Ποιους φέσωσε και πόσο το Δημόσιο έως σήμερα

Στάση πληρωμών έχει κηρύξει το ελληνικό Δημόσιο, παγώνοντας τις επιστροφές φόρων οι οποίες, μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις φθάνουν έως και τα τέσσερα χρόνια. Την ίδια ώρα, τα χρωστούμενα σε προμηθευτές του Δημοσίου ξεπερνούν τα 4,4 δισ. ευρώ. Η κατάσταση πλέον έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί ασφυκτικό κλίμα στην αγορά. Κοινή δε είναι η εκτίμηση, ότι όσο περνάει ο καιρός, χωρίς να επιτυγχάνεται συμφωνία με τους δανειστές -που θα σημάνει τη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας- αυτή η εικόνα θα επιδεινώνεται.

Οι παραπάνω εξελίξεις, όπως είναι αναμενόμενο, οδηγούν σε απόγνωση την αγορά, καθώς δημιουργούνται αλυσιδωτές αντιδράσεις, μεταξύ και των ιδιωτικών επιχειρήσεων, εξαιτίας των καθυστερήσεων στις πληρωμές. Από τη στιγμή που στον «αέρα» βρίσκονται εκατοντάδες οδικά, σιδηροδρομικά, λιμενικά, αποχετευτικά έργα, έργα υγείας και επιχειρηματικά σχέδια, λόγω της στάσης πληρωμής από το ελληνικό Δημόσιο, μπορεί κανείς να αντιληφθεί την κατάσταση που επικρατεί στα λογιστήρια.

Η ίδια εικόνα παρατηρείται και στα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς αποτελεί καθημερινό πονοκέφαλο για τις διοικήσεις τους, η εξεύρεση πόρων. Στις επόμενες ημέρες θα πρέπει να έχουν εξασφαλιστεί 2,3 δισ. ευρώ για την πληρωμή των συντάξεων στις 29 Μαΐου και τις 2 Ιουνίου. Είναι άγνωστο όμως εάν το υπουργείο Οικονομικών θα καταφέρει να βρει περίπου 900 εκατ. ευρώ για να τα δώσει στο υπουργείο Εργασίας.

Τα υπόλοιπα με το έναν ή άλλο τρόπο (από δάνεια, τη ρύθμιση οφειλών και τις εισφορές των ασφαλισμένων) θα καταφέρουν να τα συγκεντρώσουν τα ταμεία, τα οποία, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, βρίσκονται υπό κατάρρευση λόγω της σημαντικής μείωσης των εσόδων τους και της κρατικής επιχορήγησης. Είναι ενδεικτικό ότι στο πρώτο τρίμηνο του έτους εμφανίζουν πρωτογενές έλλειμμα ύψους 349 εκατ. ευρώ (από πρωτογενές πλεόνασμα 798 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2014).

Στο ίδιο διάστημα παρατηρείται διόγκωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου, που ξεπερνούν τα 4,4 δισ. ευρώ, εξαιτίας της εσωτερικής στάσης πληρωμών. Οι οφειλές, όμως, του Δημοσίου είναι πολύ μεγαλύτερες. Και αυτό διότι στα στοιχεία δεν περιλαμβάνονται οι οφειλές του Δημοσίου των τελευταίων 90 ημερών, διάστημα στο οποίο επιδεινώθηκε η κατάσταση της οικονομίας. Συγκεκριμένα, ληξιπρόθεσμες θεωρούνται οι υποχρεώσεις προς τρίτους που δεν εξοφλήθηκαν μετά την παρέλευση 90 ημερών από την ημερομηνία οφειλής. Οπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών το κράτος χρωστάει σε προμηθευτές του τα εξής:

• Αμεσες Οφειλές υπουργείων 274 εκατ. ευρώ

• Οφειλές Τοπικής Αυτοδιοίκησης 319 εκατ. ευρώ

• Οφειλές Ταμείων 2,008 δισ. ευρώ, εκ των οποία τα 1,38 δισ. ευρώ οφείλονται από τον ΕΟΠΥΥ και από το ταμείο πρόνοιας δημοσίων υπαλλήλων 382 εκατ. ευρώ

• Οφειλές Νοσοκομείων 903 εκατ. ευρώ

• Οφειλές νομικών προσώπων 237 εκατ. ευρώ

• Εκκρεμείς επιστροφές φόρων 688 εκατ. ευρώ

Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι η αγορά έχει επιβαρυνθεί στο πρώτο τρίμηνο του έτους με επιπλέον 717 εκατ. ευρώ, σε σχέση με το ποσό που χρωστούσε το Δημόσιο στα τέλη του 2014. Σύμφωνα με εκθέσεις, το ποσοστό των επισφαλειών που αναγκάζονται κάθε χρόνο να διαγράφουν οι εταιρείες στην Ελλάδα ανέρχεται πλέον στο 10% περίπου των ετήσιων εσόδων τους, όταν στο εξωτερικό το αντίστοιχο ποσοστό δεν ξεπερνά το 3%.

Οπως προαναφέρθηκε, απλήρωτα παραμένουν εκατοντάδες έργα εξαιτίας της στάσης πληρωμής που έχει κηρύξει το Δημόσιο. Οι καθυστερήσεις όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Οικονομικών θέτουν σε άμεσο κίνδυνο πόρους ύψους ενός δισ. ευρώ από το παλιό ΕΣΠΑ.

Οι επιστροφές ΦΠΑ

Στη μη καταβολή των οφειλόμενων στις επιχειρήσεις από το ελληνικό κράτος, έρχονται να προστεθούν και οι τεράστιες καθυστερήσεις στις επιστροφές ΦΠΑ που «γονατίζουν» τις επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα χωρίς δική τους ευθύνη να εμφανίζονται ως οφειλέτες του Δημοσίου και ταυτόχρονα να μην μπορούν να εξυπηρετήσουν τις μηνιαίες υποχρεώσεις τους σε ΔΕΚΟ και μισθούς.

Οι καθυστερήσεις επιστροφών ΦΠΑ φθάνουν και τα τέσσερα χρόνια όπως προκύπτει από τα επίσης στοιχεία της γενικής γραμματείας δημοσίων εσόδων. Εφοριακοί αναφέρουν ότι υπάρχει εντολή από την κεντρική υπηρεσία του υπουργείου Οικονομικών να σταματήσουν οι επιστροφές ΦΠΑ, επισημαίνοντας ότι οι εισπράξεις των εσόδων πρέπει να κατευθυνθούν πρωτίστως για τις πληρωμές μισθών και συντάξεων

Σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του υπουργείου Οικονομικών, στη ΔΟΥ Αιγίου ο μέσος χρόνος που απαιτείται για μία αίτηση επιστροφής ΦΠΑ φθάνει πλέον τις 1.420 ημέρες, ενώ στο Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων, ο μέσος χρόνος για επιστροφές ΦΠΑ προς τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας φθάνει τις 1.114 ημέρες. Δηλαδή 57 μεγάλες επιχειρήσεις περιμένουν περισσότερο από τρία χρόνια!

Οπως γίνεται αντιληπτό, η νομοθεσία εφαρμόζεται κατά το δοκούν. Οι διατάξεις για τις επιστροφές ΦΠΑ ορίζουν ότι πρέπει να καταβάλλονται αυτές εντός 90 ημερών από την υποβολή των αιτήσεων. Μετά την παρέλευση της εν λόγω προθεσμίας η επιστροφή μάλιστα είναι έντοκη.

Το φαινόμενο αυτό δεν παρατηρείται μόνο στις δύο ανωτέρω εφορίες. Εντοπίζεται σε 88 από τις 113 εφορίες της χώρας, οι οποίες επιστρέφουν τον ΦΠΑ μετά την παρέλευση του χρονικού περιθωρίου των 90 ημερών.

kathimerini