Ανεξάρτητη εφορία: Τι ζητούν οι θεσμοί, τι δίνουμε εμείς

Το θέμα της ανεξαρτησίας της φορολογικής διοίκησης βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων Ελλάδας και δανειστών σχεδόν από την πρώτη ημέρα που η Ελλάδα υπέγραψε μνημόνιο. Οι εκπρόσωποι των δανειστών και κυρίως οι εμπειρογνώμονες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου έχουν δαπανήσει μαζί με τους υπηρεσιακούς παράγοντες και επιστημονικούς συνεργάτες του υπουργείου Οικονομικών εκατοντάδες ώρες διαπραγματεύσεων για το θέμα της ανεξαρτητοποίησης της φορολογικής διοίκησης.

Ο λόγος; “Θεωρούν ότι ο φορολογικός μηχανισμός είναι τόσο εκτεθειμένος σε κομματικές και πολιτικές παρεμβάσεις που ουσιαστικά ακυρώνουν την αποτελεσματικότητά του, δημιουργούν κλίμα αδικίας και στο τέλος στερούν πολύτιμα έσοδα από το δημόσιο ταμείο”, λέει στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών που έχει εμπλακεί ενεργά στη διαπραγμάτευση για το συγκεκριμένο πεδίο.

Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων ήταν στα τέλη του 2012 να θεσπιστεί η ημι-αυτονομία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, η οποία πήρε ουσιαστικά υπό τον έλεγχό της όλο τον φορολογικό μηχανισμό και η πολιτική ηγεσία διατήρησε τη νομοθέτηση της φορολογικής πολιτικής. Για τους θεσμούς, όμως, και αυτό το μοντέλο έχει αποτύχει καθώς θεωρούν ότι η εκάστοτε κυβέρνηση εξακολουθεί να έχει υπό τον έλεγχό της το φορολογικό μηχανισμό και μάλιστα φέρνουν ως παράδειγμα το ΣΔΟΕ, τον ειδικό γραμματέα του οποίου εξακολουθεί να διορίζει η κυβέρνηση. Και γι΄ αυτό ζητούν νέες παρεμβάσεις που να είναι δραστικές.

Οι επιλογές που υπάρχουν, με βάση τη διεθνή εμπειρία, είναι τρείς. Πρώτη επιιλογή είναι η δημιουργία ενός πλήρως ανεξάρτητου φορέα που μπορεί να έχει ακόμη και τη μορφή Ανώνυμης Εταιρείας στην οποία θα μπορούν να εμπλέκονται και ιδιώτες για το ελεγκτικό και εισπρακτικό έργο. Πρόκειται για το αγγλοσαξωνικό μοντέλο φορολογικής διοίκησης με χαρακτηριστικό παράδειγμα την αμερικάνικη φορολογική υπηρεσία IRS. Το ελληνικό αντεπιχείρημα είναι αυτή η λύση έχει πολύ μεγάλα συνταγματικά προβλήματα καθώς δεν επιτρέπεται η εκχώρηση άσκησης κρατικής εξουσίας, όπως είναι η φορολογική πολιτική σε μη κρατικό φορέα.

Η δεύτερη επιλογή είναι η δημιουργία μιας αυτόνομης φορολογικής υπηρεσίας εντός της φορολογικής διοίκησης. Πρόκειται για το μοντέλο που υπάρχει ήδη στην ελληνική φορολογική διοίκηση αλλά τόσο η κυβέρνηση όσο και οι θεσμοί δέχονται ότι μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται σοβαρά η δημιουργία ενός διοικητικού συμβουλίου που θα έχει την εποπτεία και την ευθύνη του φορολογικού μηχανισμού. Έτσι θα αξιολογεί τις υπηρεσίες, την αποδοτικότητα των υπαλλήλων, τη μισθολογική τους πολιτική κα. Το διοικητικό συμβούλιο θα αποτελείται από εμπειρογνώμονες, ορισμένοι από τους οποίους μπορεί να είναι και ξένοι. Η κυβέρνηση δεν θα έχει δικαίωμα να παρέμβει στη λειτουργία του μηχανισμού ή τις αρμοδιότητες του φορολογικού συμβουλίου. Η λύση αυτή είναι το πεδίο σύγκλισης για τη φορολογική διοίκηση μεταξύ θεσμών και ελληνικής κυβέρνησης στην τρέχουσα διαπραγμάτευση.

Η τρίτη επιλογή είναι μια φορολογική διοίκηση που υπάγεται απευθείας στην εκάστοτε κυβέρνηση, δηλαδή το μοντέλο που υπήρχε στην Ελλάδα έως και τα τέλη του 2012. Πρόκειται για μια επιλογή που ούτε οι θεσμοί ούτε η κυβέρνηση δέχονται.

capital