Πλαστική σακούλα μόνο με χρέωση

Με αντίτιμο θα πωλείται από τα καταστήματα ίσως και από το β΄ εξάμηνο του 2017 η πλαστική σακούλα μιας χρήσης για τη μεταφορά προϊόντων, η οποία τώρα δίνεται δωρεάν καθώς και η χώρα μας θα μπει -αν και με καθυστέρηση- στο πρόγραμμα για τη σταδιακή εξαφάνισή της, ενσωματώνοντας τη σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία.

Αν και το αντίτιμο δεν έχει αποφασιστεί ακόμα, υπολογίζεται ότι θα κυμαίνεται μεταξύ 5 και 10 λεπτών, ώστε να είναι ένα από τα μικρότερα που ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η νομοθετική ρύθμιση για το θέμα αναμένεται το προσεχές διάστημα, όπως επεσήμανε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Γιάννης Τσιρώνης.

Η συγκεκριμένη Οδηγία, η οποία αφορά τις σακούλες μεγέθους 15-50 «μικρών» (τις κλασικές σακούλες του σούπερ μάρκετ), δίνει δύο εναλλακτικές λύσεις στα κράτη-μέλη:

• Τη λήψη μέτρων που εξασφαλίζουν ότι το ετήσιο επίπεδο κατανάλωσης δεν υπερβαίνει τις 90 λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς κατά κεφαλήν το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2019 και τις 40 σακούλες κατά κεφαλήν έως το τέλος Δεκεμβρίου 2025 ή ισοδύναμους στόχους εκφρασμένους σε βάρος.

• Εκδοση πράξεων που εξασφαλίζουν ότι το αργότερο έως το τέλος Δεκεμβρίου 2018 οι πλαστικές σακούλες δεν θα παρέχονται δωρεάν στα σημεία πώλησης εμπορευμάτων ή προϊόντων.

Κοινωνικό πρόβλημα
Η Ελλάδα, αν και εξέτασε και τα δύο σενάρια, τελικώς φαίνεται να καταλήγει στο δεύτερο, καθώς, όπως επισημαίνει και ο πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), Δημήτρης Πολιτόπουλος, η απαγόρευση θα δημιουργούσε κοινωνικό πρόβλημα αφού υπάρχουν αρκετοί κλάδοι και εργαζόμενοι που σχετίζονται άμεσα μ' αυτές.

«Είναι δύσκολο να ζήσουμε όταν ακριβαίνουν όλα, αλλά οι πλαστικές σακούλες πρέπει να καταργηθούν», λέει η Βάσω Χρονοπούλου

Το ζήτημα της ενδεχόμενης καταβολής αντιτίμου για τις πλαστικές σακούλες δημιουργεί αντιδράσεις εδώ και αρκετά χρόνια, ενώ τον τελευταίο καιρό ο ΕΟΑΝ βρίσκεται σε διαβούλευση με τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδας.

Οσον αφορά το αντίτιμο, δεν αποκλείεται να υπάρξουν και πάνω από μία κατηγορίες ανάλογα με το υλικό, το μέγεθος και το βάρος της σακούλας. Επίσης εξετάζεται το ενδεχόμενο να υπάρχει χρέωση και για τις μικρότερες σακούλες (αυτές για τη μεταφορά τροφίμων που διαθέτουν π.χ. τα οπωροπωλεία).

Παράλληλα η ρύθμιση θα προβλέπει και ελέγχους στα σημεία πώλησης σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου, ενώ για τους παραβάτες θα υπάρχουν κυρώσεις που θα ξεκινούν από απλές συστάσεις και θα φτάνουν έως και την επιβολή προστίμων για όσους είναι υπότροποι. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατες δηλώσεις του κ. Τσιρώνη, με τις προτεινόμενες διατάξεις θα αντιμετωπίζεται και το ζήτημα της παράνομης εισαγωγής σακούλας: «Αν ελέγξουμε την εγχώρια παραγωγή αλλά δεν μπλοκάρουμε την παράνομη εισαγωγή, θα έχουμε μηδενικά αποτελέσματα την ώρα που η πλαστική σακούλα θα πρέπει βαθμιαία να φύγει από τη ζωή μας», επεσήμανε προσθέτοντας ότι οι βασικοί πυλώνες του σχεδίου νόμου θα είναι η αποτροπή της κατανάλωσης, η επανασυλλογή όσων κυκλοφορούν και η χρηματοδότηση δράσεων για την προστασία της βιοποικιλότητας.

Σήμερα υπολογίζεται ότι η μέση ετήσια κατανάλωση πλαστικής σακούλας στην Ελλάδα κυμαίνεται μεταξύ 240• 260 «κομματιών» ανά άτομο, με τους αριθμούς να είναι ακόμα μεγαλύτεροι σε περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος.

«Η επιβολή τιμής αγοράς στην πλαστική σακούλα είναι ίσως μια ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε πάνινες τσάντες», λέει ο Μάρκος Σερλεμές

Στόχος είναι το τέλος για την αγορά της κάθε σακούλας να είναι ανταποδοτικό και να κατευθύνεται μέσω του Πράσινου Ταμείου εξ ολοκλήρου στη διαχείριση της ρύπανσης απ' αυτήν την πηγή, σε εκπαιδευτικά σεμινάρια και άλλες δράσεις για τις επιπτώσεις της.

Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες για μείωση της χρήσης της τα τελευταία χρόνια, η πλαστική σακούλα εμφανίζεται πολύ... ανθεκτική. Ετσι, πενιχρά είναι και τα αποτελέσματα των πιλοτικών προγραμμάτων που έχουν πραγματοποιηθεί το τελευταίο διάστημα στην Τήνο και τη Σαντορίνη, ενώ καλύτερα ήταν τα μαντάτα από την Αλόννησοόπου ακόμα και το καλοκαίρι η χρήση της λεπτής πλαστικής σακούλας είχε μειωθεί κατά 60%-70%.

«Νοοτροπία»
«Το σημαντικό και για τη χώρα μας είναι να αλλάξει η νοοτροπία του πολίτη. Να αντιληφθεί την αναγκαιότητα της σακούλας πολλαπλών χρήσεων, να γνωρίζει ότι πάντα πριν φύγει από το σπίτι πρέπει να έχει μια... τσάντα μέσα στην τσάντα του» εξηγεί η Εφη Τριτοπούλου από τη διεύθυνση εναλλακτικής διαχείρισης του ΕΟΑΝ.

Στις επόμενες κινήσεις του Οργανισμού συγκαταλέγονται και συναντήσεις με ξενοδοχειακούς φορείς αλλά και με την ηγεσία του υπουργείου Τουρισμού προκειμένου να προωθηθεί η χρήση της τσάντας πολλαπλών χρήσεων και μέσω των καταλυμάτων: «Είναι σημαντικό να πετύχουμε μια συνεργασία με τα ξενοδοχεία ώστε ο ένοικος κάθε δωματίου να βρίσκει εκεί μια τέτοια τσάντα -ίσως και με το λογότυπο του ξενοδοχείου-, να μπορεί μ' αυτήν να κάνει τις αγορές του και φεύγοντας να την αφήνει στον επόμενο ή να την αγοράζει πληρώνοντας ένα συμβολικό αντίτιμο. Το κόστος μιας τέτοιας πρωτοβουλίας είναι μικρό αλλά η σημασία του για το περιβάλλον μεγάλη», καταλήγει ο κ. Πολιτόπουλος.

«Δεν αντέχουμε άλλες επιβαρύνσεις, αν και καταλαβαίνω ότι πρέπει να προστατεύσουμε το περιβάλλον», λέει η Γεωργία Γεωργιοπούλου

Μαρία Λιλιοπούλου
Φωτογραφίες: Θάλεια Γαλανοπούλου
 

Η ΓΝΩΜΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ
Περισσότερο βάρος στην οικολογία από την... οικονομία

Στην προστασία του περιβάλλοντος και όχι στη μικρή οικονομική επιβάρυνση δίνουν έμφαση οι πολίτες, οι οποίοι θεωρούν ότι η χρήση της πλαστικής σακούλας θα πρέπει να περιοριστεί με κάθε τρόπο, ακόμα και αν αυτοί αναγκαστούν να πληρώσουν κάτι παραπάνω.

Το «Εθνος» μίλησε με καταναλωτές που ψώνιζαν από σούπερ μάρκετ και οι περισσότεροι βρίσκουν θετική την ιδέα να επιβληθεί ένα μικρό ποσό για την αγορά κάθε πλαστικής σακούλας από τις επιχειρήσεις. «Αν είναι να γίνει για περιβαλλοντικούς λόγους τότε είναι σωστό να πληρώνουμε τις πλαστικές σακούλες που παίρνουμε. Το κακό έχει παραγίνει και το βλέπουμε συνέχεια. Αν πας το καλοκαίρι σε μια παραλία θα δεις δεκάδες πεταμένες πλαστικές σακούλες, οι οποίες δεν πρόκειται να διαλυθούν ποτέ», λέει ο Μάρκος Σερλεμές. Ακόμα περισσότερο δεκτικοί στην ιδέα να πληρώσουν για την πλαστική σακούλα είναι οι άνθρωποι που έχουν ζήσει στο εξωτερικό και έχουν ήδη εξοικειωθεί με τις καλές πρακτικές για την προστασία του περιβάλλοντος.

«Ελπίζω στους νέους»
«Στη Γερμανία όπου έζησα για πολλά χρόνια, οι πολίτες έχουν περιορίσει στο ελάχιστο τη χρήση πλαστικής σακούλας και οι περισσότεροι πηγαίνουν για ψώνια με το καλάθι τους. Είναι μια καλή σκέψη, αλλά δεν είμαι σίγουρη αν θα γίνει εύκολα αποδεκτή στην Ελλάδα όπου οι περισσότεροι θα σκεφτούν ότι βρέθηκε άλλος ένας τρόπος για να πληρώσουν παραπάνω. Ελπίζω πάντως ότι τουλάχιστον οι νέοι θα το αποδεχτούν», λέει η Μαρία Κατσαούνη.

Η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι η καθαρά οικονομική. Πολλοί καταναλωτές, που βλέπουν τις τιμές στα ράφια να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα και να απορροφούν όλο και μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματος, δεν είναι διατεθειμένοι να αποδεχτούν την έστω μικρή οικονομική επιβάρυνση από τη χρέωση για τις πλαστικές σακούλες. «Καταλαβαίνω τα επιχειρήματα για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά αυτήν τη στιγμή είμαι υπέρ της οικονομίας. Νομίζω πως η κατάσταση έχει χειροτερέψει τόσο ώστε να μην αντέχουμε πλέον καμία άλλη επιβάρυνση», λέει η Γεωργία Γεωργιοπούλου, ενώ ο Σωτήρης Παρασκευόπουλος προσθέτει: «Στις τιμές των προϊόντων περιλαμβάνονται και τα έξοδα που κάνουν τα σούπερ μάρκετ και, επομένως, η τιμή της σακούλας. Δεν βλέπω τον λόγο γιατί θα πρέπει να πληρώσουμε δύο φορές για το ίδιο πράγμα».

Στέλιος Βογιατζάκης

ΧΡΕΩΣΗ
Πόσο κοστίζει η πλαστική σακούλα στο εξωτερικό

• Ηνωμένο Βασίλειο, Σκοτία, Ουαλία και Β. Ιρλανδία: Εφαρμόζεται χρέωση 5 πένες (0,07 ευρώ).

• Ιρλανδία: Εφαρμόζεται χρέωση 0,21 ευρώ.

• Γερμανία: Πολλά καταστήματα χρεώνουν τις πλαστικές σακούλες με 0,25 ευρώ.

• Βουλγαρία: Εφαρμόζεται χρέωση 0,32 ευρώ.

• Ιταλία: Το 1989 τέθηκε τέλος 0,07 ευρώ και το 2011 απαγορεύτηκε η χρήση τους.

• Καλιφόρνια ΗΠΑ: Απαγόρευση πλαστικής σακούλας μιας χρήσης. Υποχρέωση τέλους 0,10 δολαρίων για όλες τις υπόλοιπες σακούλες μεταφοράς.

• Νέα Υόρκη ΗΠΑ: Υπάρχουν προτάσεις για χρέωση 0,10 δολαρίων σε χάρτινες και πλαστικές σακούλες και επιβολή προστίμων συμμόρφωσης.

• Καναδάς Τορόντο: Από το 2009 χρέωση τουλάχιστον 5 σεντς ανά πλαστική σακούλα.

• Δανία: Εχει μάλλον το υψηλότερο τέλος που ξεπερνά και τα 0,50 ευρώ και τίθεται μέσω φόρου στους εισαγωγείς και τους κατασκευαστές.

• Ελβετία: Τα σούπερ μάρκετ χρεώνουν 0,12-0,15 ευρώ τη χάρτινη σακούλα, ενώ δεν διατίθεται πλαστική.

ΠΗΓΗ: Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης

ethnos