Άγριοι φόροι, «χέρι» στις συντάξεις και στο βάθος τρίτο μνημόνιο

Στόχος η ανακοίνωση του Eurogroup για «ορατή συμφωνία» - Με αυτή τη φράση ο Ντράγκι δίνει 1,9 δισ. ευρώ, αλλιώς την Τρίτη δεν πληρώνουμε το ΔΝΤ - Αλλαγές στον ΦΠΑ - Διατήρηση έκτακτης εισφοράς - Φόρος πολυτελείας - Ψαλίδι στις επικουρικές - Περιορισμός πρόωρων συντάξεων στη συμφωνία που συζητά η κυβέρνηση με τους πιστωτές

Μέτρα λιτότητας και νέους φόρους ύψους 3 δισ. ευρώ που αγγίζουν μεσαία ή και χαμηλά εισοδήματα υπόσχεται για φέτος κιόλας η κυβέρνηση στους δανειστές προκειμένου να κλείσει το συντομότερο συμφωνία και να έρθουν χρήματα στη χώρα. Από τις νέες παρεμβάσεις δεν γλιτώνουν ούτε τα εισοδήματα κάτω των 12.000 ευρώ, ενώ από τις προωθούμενες αλλαγές στον ΦΠΑ πλήττονται οι οικονομικά ασθενέστεροι.
Μετά από 100 ημέρες διαπραγματεύσεων, στο τραπέζι μπαίνουν μέτρα που μπροστά τους ωχριούν και εκείνα του «e-mail Χαρδούβελη», πολλά εκ των οποίων μάλιστα η κυβέρνηση υιοθετεί ή επεκτείνει, όπως τη διατήρηση της έκτακτης εισφοράς για το 2015 (την αυξάνει μάλιστα), την επιβολή ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ, το ψαλίδι σε επικουρικές συντάξεις, τη λοταρία αποδείξεων κ.ά.

Ετσι, η επαναφορά της 13ης σύνταξης, ο ενιαίος συντελεστής ΦΠΑ, η περικοπή των υψηλών επικουρικών συντάξεων, οι πρόωρες συντάξεις, οι πλειστηριασμοί, οι ιδιωτικοποιήσεις ή και άλλα ζητήματα μικρότερης εμβέλειας φαίνεται πως τελικά μπορεί να θυσιαστούν για να μην τιναχτεί η συμφωνία στον αέρα.Με βάση τα νεότερα δεδομένα, στα μέτρα που συζητούν και επιχειρούν να εξειδικεύσουν στο Brussels Group περιλαμβάνονται: 

Οι αλλαγές στον ΦΠΑ με αριθμούς και παραδείγματα

Ο κ. Γιάνης Βαρουφάκης έχει μιλήσει για ενιαίο συντελεστή 15%-16% αντί 23%, με διατήρηση και ενός ακόμη υπερμειωμένου συντελεστή (της τάξης του 6,5%-8%) για ορισμένα είδη, όπως τα φάρμακα ή τα βιβλία. Το μέτρο αρέσει στους δανειστές ως διαρθρωτική αλλαγή, αλλά λένε πως έτσι θα άνοιγε μια τρύπα 1 δισ. στα δημόσια έσοδα και ότι στην παρούσα φάση δεν μπορεί να είναι μικρότερος από 17% (ή 18% αν διατηρηθεί και υπερμειωμένος συντελεστής) για να μην έχει απώλειες εσόδων το κράτος. 



Πιέζουν έτσι για ενιαίο ΦΠΑ 19% (ή 20% αν υπάρξουν λιγοστές εξαιρέσεις) που θα απέφερε έως 1,5 δισ. ευρώ επιπλέον στα κρατικά ταμεία - κάτι όμως που είχε απορρίψει πέρυσι το καλοκαίρι η προηγούμενη κυβέρνηση όταν το πρότεινε η τρόικα. Αν τελικώς συμφωνηθεί το σενάριο με δύο συντελεστές, τα είδη που υπάγονται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ 23%, όπως ένδυση, υπόδηση, τηλεπικοινωνίες, παροχή υπηρεσιών, έπιπλα, είδη οικιακής χρήσης, αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, μεταφορές, καύσιμα, οικοδομικά υλικά, αλκοολούχα ποτά, ακίνητα, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές θα φορολογούνται με τον ενιαίο συντελεστή. 

Με συντελεστή 16% (ή 19% που ζητούν οι δανειστές) αντί 23%:

■ Το ρεζερβουάρ ενός αυτοκινήτου θα γέμιζε με 75 ευρώ (ή 77,5 αντίστοιχα) για 50 λίτρα βενζίνης, αντί 80 ευρώ που κοστίζει σήμερα, δηλαδή κέρδος περίπου 2,5 έως 5 ευρώ τογέμισμα.
■ Ενας λογαριασμός των 35 ευρώ για το κινητό τηλέφωνο θα κόστιζε 33 ευρώ (ή 33,9 αντίστοιχα), δηλαδή κέρδος 1-2 ευρώ τον μήνα.
■ Για απορρυπαντικά, καθαριστικά και είδη υγιεινής από το σούπερ μάρκετ που κοστίζουν σήμερα 65 ευρώ τον μήνα, μια οικογένεια θα πλήρωνε 61,5 ευρώ (ή 62,9 αντίστοιχα), δηλαδή θα κέρδιζε 2-3,5 ευρώ τον μήνα. 
■ Για έναν τόνο πετρέλαιο θέρμανσης που θα κόστιζε τον χειμώνα 1.260 ευρώ, με 16% θα μειωνόταν στα 1.188 ευρώ (ή στα 1.219 με ΦΠΑ 19%) δηλαδή 41-72 ευρώ λιγότερα.
■ Για ένα αυτοκίνητο αξίας 12.000 ευρώ η τιμή του θα έπεφτε στα 11.317 ευρώ με ΦΠΑ 16% (ή 11.609 ευρώ με ΦΠΑ 19%), δηλαδή 391-673 ευρώ φθηνότερα.
■ Τα αγαθά όμως που εντάσσονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 13%, όπως τρόφιμα, μη αλκοολούχα ποτά, ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, εστιατόρια, καφενεία, ζαχαροπλαστεία, εισιτήρια μέσων μαζικής μεταφοράς, υπηρεσίες ανακαίνισης παλαιών κατοικιών, άνθη, υπηρεσίες από συγγραφείς, συνθέτες, καλλιτέχνες, ιδιωτικές κλινικές, διαγνωστικά κέντρα, εισιτήρια κινηματογράφου, συναυλιών, κόμιστρα ταξί κ.ά., θα μεταφερθούν, επίσης, στο 16% 
ή 19%.

Με συντελεστή 16% (ή 19% που ζητούν οι δανειστές) αντί 13%:

■ Η έξοδος μιας οικογένειας που πάει μια φορά τον μήνα στην ταβέρνα με ΦΠΑ 16% θα της κοστίζει 46,2 ευρώ από 45 ευρώ σήμερα (ή 47,4 ευρώ με ΦΠΑ 19%), δηλαδή 1,20-2,40 ευρώ παραπάνω.
■ Μια τετραμελής οικογένεια που πληρώνει 500 ευρώ τον μήνα για τρόφιμα (με ΦΠΑ 13%) θα καλείται να πληρώνει 513 ευρώ με ΦΠΑ 16% (ή 526 ευρώ με ΦΠΑ 19%), δηλαδή 13-26 ευρώ περισσότερα τον μήνα.
■ Ενας οικιακός λογαριασμός ρεύματος 1.520 κιλοβατώρων στο τετράμηνο, από 141,7 ευρώ θα αυξανόταν σε 145,5 ευρώ με ΦΠΑ 16% (ή 149,2 ευρώ με 19% ΦΠΑ), με επιβάρυνση δηλαδή 3,8-7,5 ευρώ στο τετράμηνο.
■ Φάρμακα, διαμονή σε ξενοδοχεία, εφημερίδες, βιβλία, περιοδικά και θέατρα που εντάσσονται στον πολύ χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 6,5% θα υπαχθούν στον χαμηλό συντελεστή, εφόσον καθιερωθεί. Υπάρχουν δύο εκδοχές: η μία να παραμείνουν στο 6,5% ή να αυξηθεί ο συντελεστής σε 8%, προκαλώντας επιβάρυνση περίπου 1,5 ευρώ για κάθε 100 ευρώ τέτοιου είδους δαπανών. 
■ Αν θεσπιστεί πάντως μια λίστα προϊόντων με χαμηλό συντελεστή (π.χ. ψωμί, γάλα, ηλεκτρικό ρεύμα κ.ά.), εκφράζονται φόβοι ότι μπορεί να προκληθεί σύγχυση στην αγορά αν, για παράδειγμα, θα έχει άλλο ΦΠΑ η φρατζόλα το σύμμεικτο ψωμί που θα μπει σε χαμηλό φόρο προστιθέμενης αξίας και άλλο αν θεωρηθεί σκεύασμα πολυτελείας (π.χ. αν έχει ηλιόσπορο κ.ά.).
■ Σε όλα όμως τα σενάρια με συντελεστή από 18% και κάτω, δεν βγαίνει από το κάδρο και η κατάργηση της έκπτωσης 30% του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, που δεν υπήρχε ούτε στο «e-mail Χαρδούβελη» - στη θέση του μπήκε η αύξηση του ΦΠΑ στα ξενοδοχεία στο 13%.

Μένει ο ΕΝΦΙΑ και αυξάνεται η έκτακτη εισφορά

Στις καλένδες το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ - Ερχεται και λοταρία για τις αποδείξεις

Τα χαρατσια Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ που συνεχιζονται και φετος

- ΕΝΦΙΑ
- Εκτακτη Εισφορά  Αλληλεγγύης σε όλους τους μισθωτούς  
- Φόρος πολυτελούς διαβίωσης για αυτοκίνητα,  σκάφη, πισίνες
- Φορολογία από το πρώτο ευρώ μετά την κατάργηση του προσωπικού αφορολόγητου
- Μειώσεις στις επικουρικές με τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος 
- Κατάργηση της 13ης σύνταξης

και τα... νέα που ερχονται απο ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛ

- Ενιαίος φπα 16%-18% (οριζόντιος φόρος)
- Αύξηση έως 30% της Εισφοράς Αλληλεγγύης
- Φόρος διαμονής στα νησιά 3% έως 5% σε τουριστικές επιχειρήσεις
- Φόρος πολυτελείας 6% και 3% σε μπαρ,εστιατόρια κ.λπ. 
- Εκτακτη εισφορά στους έχοντες
- Κούρεμα στις επικουρικές
- Περικοπές πρόωρων συντάξεων πριν τα 60 έτη

Τα νέα μέτρα που προστέθηκαν τις τελευταίες ημέρες και ώρες δεν αποκλείουν πως θα ληφθούν και άλλα που συζητούνταν από καιρό ή και διαψεύδονταν, όπως π.χ. ο Ενιαίος ΦΠΑ δεν αποκλείει κατ’ ανάγκη και την κατάργηση της έκπτωσης 30% του φόρου προστιθέμενης αξίας στα νησιά του Αιγαίου ή ανοίγει τον δρόμο και για επιβολή φόρου πολυτελείας σε καταναλωτικά είδη όπως τα Ι.Χ., οι τιμές των οποίων θα μειωθούν.



Ακόμα και αν τα δεχτούν όλα όμως οι «θεσμοί», δύσκολα θα μπορέσει η κυβέρνηση να εισπράξει από αυτά πάνω από 2 δισ. ευρώ εφέτος. Σχοινοβατώντας στο όριο των «κόκκινων γραμμών» όλα μαζί τα νέα και παλιά μέτρα της λίστας Βαρουφάκη, οι δανειστές δεν αναμένουν να μπουν περισσότερα από 3 δισ. επιπλέον έσοδα στα κρατικά ταμεία που φτάνουν-δεν φτάνουν για να ισοσκελίσουν τον Προϋπολογισμό, ενώ χρειάζονται τουλάχιστον 5 δισ. ευρώ για την επίτευξη των μειωμένων στόχων για πρωτογενές πλεόνασμα 1%-1,5% του ΑΕΠ (αναλυτικό ρεπορτάζ στο «business stories»).

Και ενώ η κυβέρνηση μπορεί να επιχειρεί απλώς διαπραγματευτικό ελιγμό, κάνοντας πως συζητά μέτρα με σκοπό να μην τα εφαρμόσει για να κερδίσει χρόνο, το ίδιο θα μπορούσε να ισχυριστεί πως έπραττε ενδεχομένως και ο κ. Γκίκας Χαρδούβελης που όταν έστελνε το περιβόητο e-mail έλεγε πως «ποτέ τα μέτρα που συμφωνούνται με την τρόικα δεν εφαρμόζονταν στο 100% αλλά κατά τα 2/3 μόνον το πολύ». Το e-mail εκείνο, όμως, άνοιγε τον δρόμο όχι μόνο για μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους που έχουν υποσχεθεί οι δανειστές,  αλλά και για άμεση εκταμίευση των 7,2 δισ. που τόσο έχουν λείψει από την οικονομία, καθώς μήνα με τον μήνα βουλιάζει σε μεγαλύτερο μαρασμό και φλερτάρει με την ασφυξία και τον ξαφνικό θάνατο.

Εκτακτη εισφορά

Αν και αναμενόταν να καταργηθεί από τη νέα κυβέρνηση, τελικώς παραμένει για όλους και μάλιστα αυξάνεται στα προ της 1ης Ιανουαρίου 2015 επίπεδα για εισοδήματα άνω των 30.000 ή 50.000 ευρώ, που χάνουν την έκπτωση 30% που θα ίσχυε για εφέτος. 

Το μέτρο προβλέπει κλιμακωτή εισφορά 1%-4% που παρακρατείται ήδη από τον Ιανουάριο στους μισθούς από 12.000 ευρώ και άνω. Το 2014 απέδωσε 1 δισ.  στα κρατικά ταμεία αλλά η κυβέρνηση Σαμαρά μείωσε κατά 30% τον φόρο, οπότε φέτος αναμένονταν 700 εκατ. ευρώ. Χάνοντας την έκπτωση, μεσαία και υψηλά εισοδήματα θα πληρώσουν. 

Με τα νέα δεδομένα:

α) Μισθωτοί των 800-1.000 ευρώ τον μήνα θα συνεχίσουν να πληρώνουν 1% τον μήνα ή 84 ευρώ τον χρόνο (120 ευρώ - 30%), με αποτέλεσμα να μην ανακουφίζονται οικονομικά. Δεν αποκλείεται όμως να επιβαρυνθούν τελικώς και αυτοί, αν κριθεί αναγκαίο, και καταργηθεί και γι’ αυτούς η έκπτωση του 30% (δηλαδή τα 36 ευρώ τον χρόνο).

β) Στα μεσαία εισοδήματα από 30.000 ευρώ και άνω η εισφορά θα αυξηθεί κατά 30%, δηλαδή θα πληρώνουν όσα και πέρυσι. Το σενάριο να ισχύσει η αύξηση σε υψηλότερα εισοδήματα από τα 50.000 ευρώ και άνω δεν ευοδώνεται γιατί ελάχιστοι πλέον έχουν τέτοια εισοδήματα και άρα τα έσοδα από την αύξηση της εισφοράς θα ήταν πενιχρά, δηλαδή κάτω των 40 εκατ. ευρώ.
 
Παράδειγμα:

■ Για εισόδημα 20.000 ευρώ η εισφορά παραμένει 140 ευρώ έναντι 200 πέρυσι.
■ Για εισόδημα 30.000 ευρώ χάνεται η έκπτωση των 180 ευρώ τον χρόνο. Η εισφορά αυξάνεται στα 600 αντί στα 420 ευρώ. 
■ Για εισόδημα 40.000 ευρώ η εισφορά θα είναι 800 ευρώ και όχι 560 ευρώ, δηλαδή 340 ευρώ μεγαλύτερη.
■ Για εισόδημα 50.000 ευρώ η εισφορά θα είναι 1.000 και όχι 700 ευρώ που ισχύει σήμερα.
 
Φόρος πολυτελούς διαβίωσης

Σχεδιάζεται διατήρηση αλλά και αύξηση κατά 30% σε Ι.Χ. υψηλού κυβισμού, πισίνες και αεροσκάφη και πιθανή επέκτασή του στα σκάφη. Ενδεχομένως να επεκταθεί και σε αγορές καινούριων Ι.Χ., αν φτηνύνουν λόγω μείωσης του ΦΠΑ 23%. Ωστόσο, εκτός από άδικη, η νέα φορολογική επιβάρυνση σε «δίλιτρα» αυτοκίνητα που κοστίζουν πλέον 2.000-5.000 ευρώ και δεν βρίσκουν αγοραστές, θα είναι και αναποτελεσματική. Υποτίθεται ότι έτσι θα αυξηθούν τα δημοσιονομικά έσοδα κατά 20 εκατ. ευρώ, αλλά ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης έχει σχεδόν μηδενική αποτελεσματικότητα αφού, ακόμη και στα σημερινά του επίπεδα, έχει προκαλέσει αθρόες καταθέσεις πινακίδων και πάνω από 600.000 αυτοκίνητα έχουν βγει από την κυκλοφορία. Σε κάθε πέντε Ι.Χ. αυτοκίνητα, το ένα είναι ακινητοποιημένο και έτσι τα συνολικά έσοδα από τον φόρο πολυτελούς διαβίωσης το 2014 ανήλθαν σε 91,1 εκατ. ευρώ, όταν τα έσοδα που έχασε το Δημόσιο από τέλη κυκλοφορίας λόγω ακινησίας κ.λπ. ήταν της τάξης των 95 εκατ. ευρώ.
 
Μένει o ΕΝΦΙΑ

Ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων θα διατηρηθεί και φέτος, με αμπαλάζ τη μείωση των αντικειμενικών τιμών. Ωστόσο η μείωση θα γίνει από τον Ιούνιο και μετά, ενώ ο φόρος επιβάλλεται στην αξία που είχαν την 1η Ιανουαρίου του 2015. Παρά τις εξαγγελίες για κατάργησή του, ο ΕΝΦΙΑ θα συνεχίσει να πλήττει όλους τους χρεοκοπημένους ιδιοκτήτες ακινήτων με φορολογικά βάρη 3,2 δισ. ευρώ. Αλλά και αν μειωνόνταν αναδρομικά κατά 20% μεσοσταθμικά οι αντικειμενικές αξίες, τότε το βάρος θα μειωνόταν στα 2,5 δισ. ευρώ, όσα ακριβώς δηλαδή εισπράχτηκαν και από τον ΕΝΦΙΑ του 2014.
 
Αφορολόγητο 12.000 

Ούτε φέτος θα δουν οι χαμηλόμισθοι την αύξηση που περίμεναν, επειδή θα γλίτωναν την παρακράτηση στους μισθούς τους, αφού η κυβέρνηση είχε εξαγγείλει ότι από 1.1.2015 θα ίσχυε αφορολόγητο ύψους 12.000 ευρώ. Οι αλλαγές στη φορολογική κλίμακα μετατίθενται στο μέλλον, από το 2016 και μετά, καθώς αν έμεναν αφορολόγητα τα πρώτα 12.000 ευρώ θα άνοιγε τρύπα 2 δισ. στον κρατικό προϋπολογισμό.
 
Φόρος διαμονής

Ενώ το «e-mail Χαρδούβελη» προέβλεπε αύξηση του ΦΠΑ από 6,5% σε 13% για τα ξενοδοχεία, στη θέση του η κυβέρνηση προτείνει φόρο 1-5 ευρώ τη βραδιά (ή 3%-5% επί του 
κόστους της διανυκτέρευσης) για τα πολυτελή ξενοδοχεία των νησιών. Το μέτρο πλήττει τον εσωτερικό και τον εξωτερικό τουρισμό, όπως και η αύξηση του ΦΠΑ.
 
Φόρος σε μπαρ και λοιπες επιχειρησεις των νησιών

Αντί αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, προβλέπεται ειδικό τέλος 3% στην αξία κάθε απόδειξης που εκδίδεται σε νυχτερινά κέντρα, μπαρ, εστιατόρια και λοιπές επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος πρώτης κατηγορίας κατά την τουριστική περίοδο (1η Απριλίου έως 31η Οκτωβρίου) για να μην το πληρώνουν τουλάχιστον τον χειμώνα οι ντόπιοι.

Φόρος Πολυτελείας

6% στις πωλήσεις ειδών που υπάγονται στον φόρο πολυτελείας (π.χ. ρολόγια, κοσμήματα, έργα τέχνης). Το μέτρο προτείνεται να εφαρμοστεί πιλοτικά στα νησιά του Αιγαίου όπου ισχύουν οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ ως αντιστάθμισμα για τη διατήρηση των υφιστάμενων. Στόχος είναι να το πληρώσουν κυρίως οι τουρίστες, αλλά πιθανότατα να επιβληθεί σε ολόκληρη τη χώρα από φέτος.

Εκτακτη εισφορά στους 500 πιο πλούσιους

Υπάρχει πρόταση να επιβληθεί «κεφαλικός φόρος» με βάση τις 500 πιο υψηλές φορολογικές δηλώσεις. Αφορά επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα και στόχος είναι να εισπραχθούν 300-500 εκατ. ευρώ που θα μπαλώσουν τις τρύπες που άνοιξαν στον φετινό προϋπολογισμό.

Κίνητρα για αποδείξεiς

Προωθείται η υποχρεωτική χρήση πλαστικού χρήματος, αντί μετρητών, για συναλλαγές άνω των 70 ευρώ στα νησιά με πληθυσμό άνω των 3.100 κατοίκων, για να διασφαλιστεί καλύτερα η είσπραξη του ΦΠΑ από τον τουρισμό. Παράλληλα σχεδιάζεται και λοταρία αποδείξεων.



ΒΡΕΙΤΕ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ

Τι προέβλεπε το e-mail Χαρδούβελη

- Αύξηση ΦΠΑ σε τουριστικές επιχειρήσεις από 6,5% στο 13%, αντί για αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά
-  Απλοποίηση ΦΠΑ και ενοποίηση συντελεστών 
-  Κληρώσεις αποδείξεων
-  Μείωση της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης
- «Πάγωμα» ή περικοπές συντάξεων βάσει αναλογιστικών μελετών
-  Ανασχεδιασμός του ΕΚΑΣ από το 2016
-  Επιτάχυνση ιδιωτικοποιήσεων σε σιδηρόδρομους, λιμάνια,  αεροδρόμια και ΔΕΗ
-  Ενδεχόμενο επιβολής φόρου πολυτελείας 
-  Σταδιακή κατάργηση πρόωρων συντάξεων
-  Αλλαγή του νόμου Κατσέλη

Τι προβλέπει η νέα λίστα Βαρουφάκη

- Επιβολή τέλους διαμονής 1-5 ευρώ ή 3%-5% σε τουριστικές επιχειρήσεις αντί για αύξηση ΦΠΑ στα ξενοδοχεία και στα νησιά
- Κληρώσεις αποδείξεων
- Ενιαίος ΦΠΑ
- Διατήρηση έκτακτης εισφοράς και κατάργηση της έκπτωσης 30%
- Περικοπές μόνο για υψηλές επικουρικές συντάξεις βάσει αναλογιστικών μελετών
- Μέτρα για την αντιμετώπιση της φτώχειας της τρίτης ηλικίας
- Αποκρατικοποιήσεις σε σιδηροδρόμους, λιμάνια και αεροδρόμια (με αλλαγές στις συμβάσεις)
- Φόρος πολυτελείας 6% 
- Περιορισμός πρόωρων συντάξεων πριν τα 60 
- Νέος νόμος για τα κόκκινα δάνεια

Οι «θεσμοί» θέλουν βασική κατώτατη σύνταξη στα 200€

Η κυβέρνηση προσπαθεί να διατηρήσει πάση θυσία τις «κόκκινες γραμμές» της με αναλογιστική μελέτη που θα παρουσιάσει τέλη Μαΐου στους δανειστές 

Ούτε φέτος θα δουν οι χαμηλόμισθοι την αύξηση που περίμεναν επειδή θα γλίτωναν την παρακράτηση στους μισθούς τους, αφού η κυβέρνηση είχε εξαγγείλει ότι από 1.1.2015 θα ίσχυε αφορολόγητο ύψους 12.000 ευρώ, κάτι που όμως τελικά δεν θα γίνει

Mε τα περισσότερα επίπονα θέματα του Ασφαλιστικού (περικοπές συντάξεων και πρόωρες συνταξιοδοτήσεις) ανοιχτά στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να διατηρήσει τις «κόκκινες γραμμές» της παρουσιάζοντας τέλη Μαΐου αναλογιστική μελέτη που δείχνει ότι το σύστημα παραμένει δημοσιονομικά βιώσιμο έως το 2050- 2060. 

Για το θέμα των πρόωρων συντάξεων η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να πάρει μέτρα αρκεί νaα μη θιγούν οι μητέρες ανηλίκων, τα βαρέα, τα ΑΜΕΑ και οι παλιοί ασφαλισμένοι με 35ετία

Αυτό σημαίνει ότι δεν θα παράγει ελλείμματα και δεν θα επιβαρύνει τον Προϋπολογισμό καθώς η συνταξιοδοτική δαπάνη θα μειωθεί στο 15,5% του ΑΕΠ από 16,2% που είναι σήμερα.=Η μελέτη των Ελλήνων εμπειρογνωμόνων θα απαντά στα ερωτήματα των δανειστών όπως: α) ποιος θα καλύπτει τα ελλείμματα, β) πώς θα περιοριστούν οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις κάτω των 62, γ) τι θα γίνει με τις επικουρικές, δ) πότε θα ολοκληρωθούν οι ενοποιήσεις των Ταμείων

Τα ελλείμματα
Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση θα υποστηρίξει ότι τα ελλείμματα θα καλύπτονται στο μέλλον από το Ταμείο Εθνικού Πλούτου και Ασφάλισης, στο οποίο θα συγκεντρωθούν άμεσα έσοδα από τουλάχιστον δέκα διαφορετικές πηγές προκειμένου τα Ταμεία να διασφαλίζουν τη δημοσιονομική βιωσιμότητά τους χωρίς να απαιτηθούν περικοπές. 

Στα έσοδα περιλαμβάνονται εισφορά από τις κρατικές προμήθειες, τα κέρδη των τυχερών παιχνιδιών, οι αποκρατικοποιήσεις, η εκμετάλλευση του φυσικού και ορυκτού πλούτου και η αξιοποίηση της κινητής και ακίνητης δημόσιας περιουσίας. 

Οι πρόωρες συντάξεις

Για το θέμα των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα θα αποδείξει ότι ο αριθμός των συνταξιούχων που έχει βγει στη σύνταξη πριν από τα 62 δεν υπερβαίνει τις 230.000 και δεν σημειώνει απόκλιση από τον μέσο όρο της Ευρώπης που είναι 11%. Ειδικά για τους ένστολους στους οποίους έχουν «κολλήσσει» τα τεχνικά κλιμάκια εδώ και δύο χρόνια ότι συνταξιοδοτούνται σε ηλικία 45 ετών θα τους ενημερώσουν (γιατί δήλωσαν στο Παρίσι ότι δεν το είχαν καταλάβει) πως το σύστημα έχει αλλάξει. Δηλαδή οι ένστολοι που θεμελιώνουν από φέτος δικαίωμα συμπληρώνοντας 24,6 πραγματικά έτη ασφάλισης δικαιούνται πλήρη σύνταξη είτε συμπληρώνοντας το 60ό έτος είτε με συνολικά 40 έτη ανεξαρτήτως ηλικίας.  Ωστόσο, η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να πάρει μέτρα αρκεί να μη θιγούν οι μητέρες ανηλίκων, τα βαρέα, τα ΑΜΕΑ και οι παλιοί ασφαλισμένοι με 35ετία. 



Προς το παρόν οι παρεμβάσεις της περιορίζονται: 

α) στην κατάργηση των προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου σε ΔΕΚΟ και τράπεζες, ενώ συζητείται η απαγόρευση να επεκταθεί και στον ιδιωτικό τομέα (πρόσφατο παράδειγμα οι εθελούσιες στη Χαλυβουργική και

β) στη δυνατότητα αυτασφάλισης των ανέργων 55-64 ετών με επιβάρυνση και του εργοδότη που τους απέλυσε προκειμένου να μη βγουν πρόωρα στη σύνταξη.  Είναι πολύ πιθανόν αυτές οι παρεμβάσεις να μη θεωρηθούν αρκετές για τους δανειστές, οι οποίοι θα θελήσουν να βάλουν και πάλι στο στόχαστρο τους ασφαλισμένους που έχουν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με τις μεταβατικές διατάξεις πριν τα 62 τους. Ο αναπληρωτής υπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Δημήτρης Στρατούλης πάντως έχει δεσμευτεί ότι δεν θα θιγούν τα θεμελιωμένα και ώριμα δικαιώματα. Σήμερα περίπου 120.000 ασφαλισμένοι έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συμπληρώνοντας και το όριο ηλικίας, άλλοι 80.000 θα πιάσουν το όριο ηλικίας το πολύ σε 4 χρόνια (ώριμα δικαιώματα), ενώ περίπου 20.000 θα πρέπει να περιμένουν περισσότερα χρόνια για να συμπληρώσουν την ηλικία συνταξιοδότησης. 

Σύγκλιση υπάρχει στο θέμα των ενοποιήσεων των ασφαλιστικών οργανισμών καθώς επισημαίνεται η ανάγκη για οικονομίες κλίμακας και ποιοτική βελτίωση της λειτουργίας των Ταμείων και της εξυπηρέτησης των ασφαλισμένων. Ο κ. Στρατούλης έχει διευκρινίσει ότι με τις διοικητικές ενοποιήσεις δεν θα αλλάξουν οι όροι και οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και παροχών. 

Τα σημεία τριβής

Ωστόσο, σημεία τριβής παραμένουν:
 
α) Η εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές και τα εφάπαξ στην οποία επιμένουν οι δανειστές. Η κυβέρνηση θα αναστείλει την εφαρμογή της ρήτρας (κόστος 326 εκατ. ευρώ) επιμένοντας πως, αν εφαρμοστεί η ρήτρα, οι επικουρικές συντάξεις μέσα σε μια τριετία θα μειωθούν κατά 90%. Υπό διερεύνηση τίθεται το ζήτημα της μείωσης των υψηλών επικουρικών συντάξεων (π.χ. άνω των 300 ευρώ). Η κυβέρνηση διαψεύδει πως εξετάζεται το θέμα με δεδομένο ότι ο αριθμός των υψηλών επικουρικών είναι αμελητέος, ειδικά στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης πάνω από 300 ευρώ επικουρική παίρνουν μόνο 26.156 ασφαλισμένοι. 

β) Η εφαρμογή του νόμου 3863 (νόμος Λοβέρδου - Κουτρουμάνη) που θεσπίζει νέο τρόπο υπολογισμού των κύριων συντάξεων. Η κυβέρνηση θα αναστείλει την εφαρμογή του νόμου.

γ) Η μείωση των συντελεστών αναπλήρωσης για τον υπολογισμό των συντάξεων. Σήμερα η σύνταξη αντιστοιχεί στο 70% του συντάξιμου μισθού. Οι δανειστές έχουν θέσει ως στόχο έως το 2060 το ποσοστό αναπλήρωσης να μειωθεί στο 53%. 

δ) Η μείωση των κατώτατων συντάξεων, η οποία τίθεται μετ’ επιτάσεως στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι δανειστές ζητούν παρεμβάσεις στις κατώτατες συντάξεις (486 ευρώ). Συγκεκριμένα προτείνουν να τεθούν εισοδηματικά κριτήρια, με αποτέλεσμα ο συνταξιούχος που δηλώνει ατομικό και οικογενειακό εισόδημα πάνω από το πλαφόν να λαμβάνει μόνο την αναλογική σύνταξη (βάσει των εισφορών του) ύψους 200 ευρώ. 
Εναλλακτικά ζητούν αύξηση των ετών ασφάλισης ως προϋπόθεση λήψης της κατώτατης σύνταξης στα 20 έτη από 15 (μέτρο που υπήρχε στο «email Χαρδούβελη») προκειμένου το 
ύψος της σύνταξης να αναλογεί στις εισφορές. 

Προτείνουν επίσης εναλλακτικά τη μείωση κατά 20%-25% των κατώτατων συντάξεων (στα 364 από 486) ώστε να ελαφρυνθεί ο κρατικός προϋπολογισμός που επιχορηγεί μέρος τους. Παράλληλα, όπως αναφέρθηκε και στο κοινό ανακοινωθέν Τσίπρα - Γιούνκερ, θα ληφθούν μέτρα για να αποτραπεί η φτώχεια των ηλικιωμένων. Δηλαδή οι φτωχότεροι συνταξιούχοι άνω των 65 θα τύχουν συμπληρωματικής προστασίας μέσω επιδόματος, πρόβλεψη που δημιουργεί υποψίες για αλλαγές στο ΕΚΑΣ ή ενεργοποίηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.

Πού διαφωνούν και πού τα βρίσκουν κυβέρνηση και θεσμοί

Τα σημεία σύγκλισης και τριβής για Ασφαλιστικό και Εργασιακά


Βιωσιμότητα Ασφαλιστικού

Κυβέρνηση 

Το ασφαλιστικό σύστημα παραμένει δημοσιονομικά βιώσιμο χωρίς να απαιτηθούν περαιτέρω μειώσεις συντάξεων. Επίτευξη στόχου για μείωση συνταξιοδοτικής δαπάνης στο 15,5% του ΑΕΠ, από 16,2% που είναι σήμερα. Τα ελλείμματα των Ταμείων θα καλύπτονται από το Ταμείο Εθνικού Πλούτου.

Θεσμοί
Η συνταξιοδοτική δαπάνη πρέπει να μειωθεί και βραχυπρόθεσμα λόγω έλλειψης ρευστότητας των Ταμείων.

Πρόωρες συνταξιοδοτήσεις 

Κυβέρνηση
Οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις δεν υπερβαίνουν τον μέσο όρο της Ευρώπης, το 11%. Θα ληφθούν μέτρα για κατάργηση των προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου σε ΔΕΚΟ και τράπεζες. Δεν θίγονται ώριμα δικαιώματα, μητέρες ανηλίκων, βαρέα, παλιοί ασφαλισμένοι με 35ετία.

Θεσμοί 
Το θέμα παραμένει ανοιχτό. Δεν αποκλείεται να επιμείνουν στην αύξηση των ορίων ηλικίας των ασφαλισμένων που έχουν δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με τις μεταβατικές διατάξεις πριν από τα 62 χρόνια.

Ενοποιήσεις ασφαλιστικών ταμείων 
Υπάρχει σύγκλιση απόψεων. 

Επικουρικές συντάξεις 

Κυβέρνηση 
Θα προχωρήσει σε αναστολή της εφαρμογής της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές (κόστος 326 εκατ. ευρώ), επιμένοντας πως αν αυτή εφαρμοστεί οι επικουρικές μέσα σε μία τριετία θα μειωθούν κατά 90%. Η κυβέρνηση διαψεύδει ότι έχουν υποβληθεί προτάσεις για μείωση μόνο των υψηλών επικουρικών άνω των 300 ευρώ.

Θεσμοί 
Επιμένουν στην εφαρμογή της ρήτρας σε επικουρικές και εφάπαξ. 

Νέος τρόπος υπολογισμού των κύριων συντάξεων (νόμος 3863)

Κυβέρνηση
Θα προχωρήσει στην αναστολή εφαρμογής του νόμου. Οι συντάξεις θα υπολογίζονται με το καθεστώς που ίσχυε έως τώρα.

Θεσμοί 
Επιμένουν στην εφαρμογή του νόμου. Ζητούν περαιτέρω μείωση των συντελεστών αναπλήρωσης για τον υπολογισμό των συντάξεων προκειμένου το ποσοστό αναπλήρωσης να  συρρικνωθεί στο 53% έως το 2060 από 70% που είναι σήμερα. 

Κατώτατες συντάξεις 

Κυβέρνηση
Προστασία των κατώτατων συνταξιοδοτικών ορίων και στήριξη των φτωχών ηλικιωμένων άνω των 65. Δεν περιορίζονται οι δικαιούχοι του ΕΚΑΣ (κόστος 82 εκατ. ευρώ). 

Θεσμοί 
Ζητούν μείωση της κατώτατης σύνταξης, θέσπιση εισοδηματικών κριτηρίων και αύξηση των απαιτουμένων ετών ασφάλισης. Επιμένουν στην αυστηροποίηση των όρων χορήγησης του ΕΚΑΣ.

13η σύνταξη

Κυβέρνηση
Θα επαναφέρει τη 13η σύνταξη από τον Δεκέμβριο του 2015 για τους συνταξιούχους μέχρι 700 ευρώ (κόστος 600 εκατ. ευρώ).

Θεσμοί
Διαφωνούν με το μέτρο. 

Αύξηση κατώτατου μισθού - επαναφορά συλλογικών διαπραγματεύσεων

Κυβέρνηση
Το υπουργείο Εργασίας θα καταθέσει το σχετικό νομοσχέδιο στο τέλος Μαΐου. Υπογραμμίζει ότι όλες οι ρυθμίσεις συνάδουν με τα υψηλά ευρωπαϊκά πρότυπα και τελούν υπό την αιγίδα του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας. 

Θεσμοί
Διαφωνούν με την αύξηση του κατώτατου μισθού και την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Φαίνεται να πείθονται ότι η Ελλάδα ακολουθεί τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές στην αγορά εργασίας. Μεγάλη πιθανότητα για σύγκλιση αν υπάρξουν αμοιβαίες υπαναχωρήσεις τακτικής. 

Ομαδικές απολύσεις 

Κυβέρνηση 
Προστασία των εργαζομένων από τις ομαδικές απολύσεις. Δεν θα εγκριθεί κανένα αίτημα στο μέλλον.
 
Θεσμοί
Το θέμα, όπως όλα δείχνουν, παγώνει. Οι θεσμοί φαίνεται ότι δεν θα επανέλθουν απαιτώντας απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων με νόμο.

protothema