Ανίατο το φακελάκι στην υγεία

Ενας στους τρεις Ελληνες δίνει «φακελάκι» για περίθαλψη σε δημόσια νοσοκομεία.

Τα ποσά κυμαίνονται από 200 ευρώ για έναν φυσιολογικό τοκετό ή μία απλή οφθαλμολογική επέμβαση έως και πάνω από 5.000 ευρώ για σοβαρές χειρουργικές επεμβάσεις. Το 55,2% των χρημάτων που πληρώνουν οι ασθενείς από την τσέπη τους σε δημόσια μονάδα Υγείας δεν συνοδεύεται από απόδειξη.

Η κατάσταση αυτή συμβάλλει στη διόγκωση της παραοικονομίας, σε μία περίοδο που τα νοικοκυριά δοκιμάζονται σκληρά από την κρίση και το κράτος από την υστέρηση φορολογικών εσόδων. «Μαύρα» χρήματα διακινούνται και στον ιδιωτικό τομέα της Υγείας, καθώς η λέξη «απόδειξη» φαίνεται ότι προκαλεί... αλλεργικές αντιδράσεις σε πολλούς γιατρούς και οδοντιάτρους.

Η παραοικονομία στον χώρο της Υγείας ανέρχεται ετησίως στο 1,5 δισ. ευρώ, με την πολιτεία να έχει απώλεια φόρων της τάξης των 500 εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο. Λόγω της κρίσης, οι πολίτες δείχνουν μία απροθυμία να πληρώσουν, χωρίς τελικά να τα καταφέρνουν.

Εκτιμάται ότι οι πληρωμές για την υγεία προκαλούν μία επιπλέον επιβάρυνση 27% στα οικονομικά τους.

Τα παραπάνω προκύπτουν -μεταξύ άλλων- από μία άκρως ενδιαφέρουσα έρευνα για το «φακελάκι» στην Υγεία, η οποία διεξήχθη σε 2.741 Ελληνες από διάφορες περιοχές της χώρας. Την επιστημονική ευθύνη της είχαν οι καθηγητές Κυριάκος Σουλιώτης, Γιάννης Τούντας, Λυκούργος Λιαρόπουλος και Δάφνη Καϊτελίδου, η δικηγόρος Χριστίνα Γκόλνα και η επιστημονική συνεργάτις του Εργαστηρίου Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας Ολγα Σίσκου.

Οι επιστήμονες συνδέουν το «φακελάκι» με την εξουσία που δίνεται στους γιατρούς να διαχειριστούν τις εισαγωγές στα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει η ανάλυση του τρόπου με τον οποίο καλούνται να βάλουν το χέρι στην τσέπη οι ασθενείς στα δημόσια νοσοκομεία:

Ο ένας, είναι να καθυστερήσουν την παροχή της απαιτούμενης φροντίδας μέχρι ο ασθενής ή η οικογένειά του αναγκαστούν να πληρώσουν. Ενας ακόμη τρόπος είναι να εμφανιστεί δύσκολη η πρόσβαση στη θεραπεία. Υπάρχει, τέλος, και το «φακελάκι» που δίνεται οικειοθελώς ως ικανοποίηση του ασθενούς για τη φροντίδα και το αποτέλεσμα.

Οι «άτυπες πληρωμές»
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι «άτυπες πληρωμές» στον χώρο της Υγείας χωρίζονται σε τέσσερις βασικές κατηγορίες:

Τις «μαύρες» πληρωμές, οι οποίες γίνονται για καλύτερη φροντίδα, όπως παράκαμψη της λίστας αναμονής για χειρουργική επέμβαση και η πληρωμή για ειδική φροντίδα.

Οι «χαμένες» πληρωμές, οι οποίες προσφέρουν μικρό ή καθόλου όφελος για τον ασθενή.

Οι «γκρίζες» πληρωμές δίνονται για καλύτερη φροντίδα, χωρίς να απαγορεύονται. Παρόμοιο καθεστώς ισχύει στην Ουγγαρία και την Πολωνία, όπου οι ασθενείς έχουν φορολογικό όφελος. Οι πληρωμές «ευγνωμοσύνης» ή «δώρα», που γίνονται χωρίς ο ασθενής να τύχει ιδιαίτερης περιποίησης, αλλά η νοσηλεία και το θεραπευτικό αποτέλεσμα ήταν ποιοτικά.

Η ομάδα των ερευνητών δίνει έμφαση στα «φακελάκια» και στο «μαύρο» χρήμα που διακινείται και στον ιδιωτικό τομέα. Το 13,5% των πολιτών που μετείχαν στην έρευνα απάντησαν ότι πλήρωσαν από την τσέπη τους για νοσηλεία σε ιδιωτική κλινική χωρίς να τους δοθεί απόδειξη.

Πολύ μεγαλύτερα είναι τα ποσοστά όσων απάντησαν ότι δεν πήραν απόδειξη κατά την επίσκεψή τους σε ελεύθερο επαγγελματία γιατρό ή οδοντίατρο (36%) ή έπειτα από εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκαν σε ιδιωτικό διαγνωστικό κέντρο (19%).

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι Ελληνες ασθενείς είναι κυριολεκτικά «με το χέρι στην τσέπη». Το 77,3% απάντησαν ότι πλήρωσαν σε ιδιωτική κλινική, το 72,8% σε ιδιώτη γιατρό ή οδοντίατρο, το 54,5% σε ιδιωτικό διαγνωστικό κέντρο, το 26,4% σε δημόσιο νοσοκομείο.

Απίστευτες καταγγελίες
Και χρήματα και δώρα στις απαιτήσεις των γιατρών

Ενας μαιευτήρας του Νοσοκομείου «Ελενα Βενιζέλου» ήταν το πιο πρόσφατο κρούσμα χρηματισμού που είδε το φως της δημοσιότητας. Ο γιατρός συνελήφθη από αστυνομικούς του Τμήματος Εσωτερικών Υποθέσεων, αμέσως μετά την ολοκλήρωση χειρουργικής επέμβασης, τη στιγμή που έπαιρνε από τον συνοδό της χειρουργημένης γυναίκας το ποσό των 250 ευρώ με προσημειωμένα χαρτονομίσματα.

Δεν είναι, ωστόσο, το μοναδικό ή το τελευταίο, καθώς οι πολίτες έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με τη διαφθορά στον χώρο των δημόσιων και ιδιωτικών μονάδων Υγείας. Ο υπουργός Υγείας Παναγιώτης Κουρουμπλής έχει ανακοινώσει την αναθεώρηση του νομικού πλαισίου, ώστε να διευκολυνθεί η διαδικασία καταγγελίας ανάλογων περιστατικών από τους πολίτες.

Ιδού ορισμένες πολύ πρόσφατες περιπτώσεις που έχουν καταγγελθεί από πολίτες στο «edosafakelaki.org»:

• Εδωσε 400 ευρώ σε μαιευτήρα συν 150 ευρώ για αναισθησιολόγο. Είναι ταρίφα συγκεκριμένου γιατρού στην Αλεξανδρούπολη.

• Γαστρεντερολόγος νοσοκομείου του Νομού Εβρου με εξέτασε στο ιδιωτικό του ιατρείο και μου ζήτησε 200 ευρώ για κολονοσκόπηση στο νοσοκομείο, πέραν της αμοιβής του στο ιατρείο.

• Στα 1.500 ευρώ είναι η ταρίφα γιατρού και 200 αναισθησιολόγου σε μεγάλο νοσοκομείο της Αττικής για ορθοπαιδικά περιστατικά.

• Πήγα σε γιατρό (κακώς) πανεπιστημιακού νοσοκομείου της Αττικής για αφαίρεση κύστης από ωοθήκη. Με έστειλε στο ιδιωτικό μαιευτήριο και μου πήρε 2.000 ευρώ χωρίς απόδειξη. Το αποτέλεσμα που πήγα σε αυτόν ήταν να με πιάσουν απίστευτοι πόνοι και να μου δημιουργήσει χρόνιο πρόβλημα. Του χρειαζόταν να του δώσω προσημειωμένα χαρτονομίσματα, αλλά όπως καταλαβαίνετε εκείνη την ώρα δεν ήμουν σε θέση.

• Για μία απλή επέμβαση προστάτη σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης έπρεπε να πληρώσω 1.000 ευρώ, γιατί αλλιώς μου είπαν ότι θα περίμενα μήνες για την εγχείρηση.

• Η 75χρονη θεία μου επισκέφθηκε οφθαλμολογική κλινική νοσοκομείου της Θεσσαλονίκης, όπου έδωσε «φακελάκι» 500 ευρώ και ένα μπουκάλι ποτό στον οφθαλμίατρο, για να κανονίσει μια μικροεπέμβαση. Μου είπε ότι είχε δώσει το ίδιο ποσό μερικούς μήνες πριν για την ίδια επέμβαση στο άλλο μάτι και πως πάντα δίνει κάτι για να την προσέχουν.

Δημήτρης Καραγιώργος

«Φακελάκι» και «μαύρες» πληρωμές στην Υγεία

1,5 δισ. € το σύνολο της παρα-οικονομίας στον χώρο της Υγείας (ετησίως)

500 εκατ. € Χαμένοι φόροι από την παραοικονομία στην Υγεία (ετησίως)

1.222€ Κατά κεφαλήν πληρωμές για υπηρεσίες Υγείας στον ιδιωτικό τομέα (για όσους χρειάστηκαν)

418€ Κατά κεφαλήν πληρωμές για υπηρεσίες Υγείας στον ιδιωτικό τομέα χωρίς αποδείξεις

500€ Κατά κεφαλήν πληρωμές για υπηρεσίες Υγείας στον δημόσιο τομέα

276€ Κατά κεφαλήν πληρωμές για υπηρεσίες Υγείας στον δημόσιο τομέα χωρίς αποδείξεις

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Του Λ. Λιαρόπουλου ομότιμου καθηγητή Οικονομικών Υγείας

Ελληνικό φαινόμενο με προφανείς σκοπιμότητες

Το φαινόμενο των παράπλευρων πληρωμών ή «φακελάκι» αποτελεί κυρίως ελληνικό φαινόμενο. Πολιτογραφήθηκε ως τέτοιο, επειδή στο ελληνικό «σύστημα Υγείας», ίσχυσαν διαχρονικά ρυθμίσεις που δεν συναντώνται εύκολα αλλού. Σε μεγάλο βαθμό, οι ρυθμίσεις αυτές αποσκοπούν να διασφαλίσουν σε προνομιούχες ομάδες δημόσιων λειτουργών τον έλεγχο των πόρων που χρησιμοποιούνται κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Ταυτόχρονα, η απουσία κάθε έννοιας ελέγχου διασφάλισε ότι γι' αυτούς που έχουν «εξουσία» στη διάθεση των δημόσιων πόρων, η έκδοση δημόσιας άδειας οικοδομής, η λειτουργία καφενείου σε δημόσιο χώρο, ή η χρήση ενός χειρουργικού «κρεβατιού σε δημόσιο νοσοκομείο, αλλά όχι σε ιδιωτικό, συνοδεύονται από το απαραίτητο «αντίτιμο». Αυτό, στην περίπτωση του ελληνικού νοσοκομείου, γίνεται ακόμη χειρότερο, από τη στιγμή που ένα, επιεικώς, βλακώδες σύστημα «εφημερίας» ως τρόπος εισαγωγής στο νοσοκομείο αναθέτει τη χρήση των «σπάνιων» χειρουργικών αιθουσών σχεδόν αποκλειστικά στους λίγους ειδικούς που έχουν το δικαίωμα «εισαγωγής». Στην Ελλάδα τίποτε δεν είναι τυχαίο ή ελληνική ιδιαιτερότητα, εκτός αν διεκδικούμε το προνόμιο στη «βλακεία».

ethnos